Xơ vữa động mạch: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Xơ vữa động mạch có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể. Người mắc xơ vữa động mạch gần như không có triệu chứng nào cho đến khi bệnh trở nặng. Vì vậy việc nắm thông tin về dấu hiệu, nguyên nhân vô cùng quan trọng giúp những biến chứng nặng.

Xơ vữa động mạch là gì?

Xơ vữa động mạch là sự tích tụ dân dần các mảng bám (chất béo, cholesterol và các chất khác trong) trên thành động mạch.  Mảng bám này có thể khiến động mạch hẹp lại, chặn dòng máu. Điều này cũng có thể vỡ ra, dẫn đến cục máu đông.

Một động mạch bị hẹp giống như một xa lộ thu hẹp còn một làn đường. Nhưng cục máu đông giống như một rào chắn ở giữa đường. Nó chặn dòng máu chảy đến một số cơ quan hoặc mô mà động mạch thường nuôi dưỡng. Các tác động lên cơ thể bạn phụ thuộc vào nơi cục máu đông hình thành.

Nguyên nhân gây xơ vữa động mạch

Theo các nghiên cứu, nguyên nhân gây xơ vữa động mạch có thể bao gồm:

• Nồng độ cholesterol LDL và triglyceride cao .
• Sản phẩm thuốc lá.
• Huyết áp cao.
• Bệnh tiểu đường .

Những yếu tố này có thể làm hỏng lớp lót bên trong động mạch (nội mạc). Điều này gây ra xơ vữa động mạch. Tổn thương thường xảy ra chậm và theo thời gian.

Các triệu chứng thường gặp của xơ vữa động mạch

Các triệu chứng xơ vữa động mạch thường không rõ ràng cho đến khi động mạch rất hẹp hoặc bị tắc nghẽn. Nhiều người không biết mình bị xơ vữa động mạch cho đến khi gặp lên cơn đau tim hoặc đột quỵ.

Các dấu hiệu có thể xảy ra ở các bộ phận khác nhau của cơ thể, tùy thuộc vào vị trí tắc nghẽn. Các vị trí bị ảnh hưởng có thể bao gồm:

Tim

Bệnh động mạch vành (CAD, có thể dẫn đến đau tim) xảy ra ở các động mạch cung cấp máu cho tim.

Các triệu chứng có thể gặp phải:

• Khó thở ( khó thở ) khi hoạt động thể chất nhẹ.
• Đau hoặc khó chịu ở ngực ( đau thắt ngực ).
• Đau ở lưng, vai, cổ, cánh tay hoặc bụng.
• Cảm thấy chóng mặt hoặc choáng váng.
• Tim đập nhanh .
• Mệt mỏi.
• Buồn nôn hoặc nôn có thể cảm thấy giống như chứng khó tiêu .

Hệ thống tiêu hóa

Thiếu máu cục bộ mạc treo xảy ra khi bạn không có đủ lưu lượng máu đến các bộ phận của hệ tiêu hóa. Bạn có thể gặp phải:

• Đau hoặc chuột rút ở bụng sau khi ăn.
• Đầy hơi, buồn nôn và nôn mửa .
• Bệnh tiêu chảy .
• Giảm cân không chủ ý do “sợ thức ăn” (sợ đau sau khi ăn).

Chân và bàn chân 

Bệnh động mạch ngoại biên (PAD) là tình trạng lưu lượng máu kém ở các động mạch ở chân tay với các dấu hiệu:

• Đau cơ ( đau cách hồi ).
• Cảm giác đau rát hoặc nhức ở bàn chân và ngón chân khi bạn nghỉ ngơi, đặc biệt là khi nằm thẳng.
• Thay đổi màu da (như đỏ da).
• Làm mát làn da ở bàn chân của bạn.
• Nhiễm trùng da và mô mềm thường xuyên, thường ở chân hoặc bàn chân.
• Vết loét ở bàn chân hoặc ngón chân không lành.

Thận

Khi bị hẹp động mạch thận (hẹp các động mạch đưa máu đến thận), bạn có thể gặp phải:

• Huyết áp tăng cao đáng kể mà không đáp ứng với nhiều loại thuốc.
• Thay đổi tần suất đi tiểu.
• Sưng ( phù nề ).
• Cảm thấy buồn ngủ hoặc mệt mỏi.
• Da khô, ngứa hoặc tê.
• Đau đầu.
• Giảm cân không rõ nguyên nhân.
• Buồn nôn, nôn hoặc chán ăn.

Não

Với bệnh động mạch cảnh , triệu chứng đầu tiên thường là cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA) hoặc đột quỵ.

Bạn có thể gặp phải:

• Chóng mặt.
• Một bên mặt chảy xệ xuống.
• Mất cảm giác, mất sức mạnh cơ hoặc yếu ở một bên cơ thể.
• Đau đầu dữ dội.
• Nói lắp hoặc khó khăn khi hình thành từ ngữ.
• Mất thị lực ở một bên mắt. Bạn có thể nhận thấy một bóng tối bao phủ tầm nhìn của bạn.

Biến chứng

Các biến chứng của xơ vữa động mạch có thể xảy bao gồm:

• Bệnh động mạch cảnh.
• Bệnh động mạch vành.
• Đau tim.
• Rối loạn nhịp tim (nhịp tim bất thường).
• Suy tim .
• Thiếu máu cục bộ mạc treo.
• Bệnh động mạch ngoại vi.
• Bệnh thận mãn tính (CKD).
• Hẹp động mạch thận.
• Đột quỵ.
• Đột quỵ thiếu máu não thoáng qua (TIA) .
• Phình động mạch và vỡ mạch máu do thành động mạch suy yếu.

Chẩn đoán và điều trị sớm xơ vữa động mạch có thể giúp bạn tránh hoặc trì hoãn các biến chứng.

Chẩn đoán xơ vữa động mạch

Đầu tiên bác sĩ sẽ khám lâm sàng để kiểm tra tình hình sức khỏe. Ngoài ra, bác sĩ sẽ chỉ định một số phương pháp cận lâm sàng bao gồm:

• Chụp mạch vành: Xét nghiệm này sử dụng tia X đặc biệt và thuốc cản quang để xác định vị trí và đo các chỗ tắc nghẽn.
• Chụp X-quang ngực: Chụp X-quang ngực sẽ chụp hình ảnh bên trong lồng ngực.
• Chụp CT (chụp cắt lớp vi tính): Chụp này chụp ảnh bên trong cơ thể bạn và có thể cho thấy tình trạng xơ cứng và hẹp động mạch lớn.
• Chụp MRI tim (chụp cộng hưởng từ): Xét nghiệm này có thể cho thấy các vấn đề về lưu lượng máu trong động mạch của bạn.
• Siêu âm tim: Siêu âm sẽ chụp ảnh các van và buồng tim và đo mức độ bơm máu của tim.
• Điện tâm đồ (EKG): Điện tâm đồ đo hoạt động điện, tốc độ và nhịp điệu của tim bạn.
• Siêu âm động mạch cảnh: Xét nghiệm này chụp ảnh siêu âm các động mạch ở cổ (động mạch cảnh). Xét nghiệm này có thể phát hiện tình trạng xơ cứng hoặc hẹp các động mạch này khi máu chảy đến não.
• Siêu âm bụng: Siêu âm này chụp ảnh động mạch chủ bụng. Nó kiểm tra xem có phình động mạch chủ bụng không ( phình động mạch chủ bụng ) hoặc mảng bám tích tụ trong động mạch chủ.

Điều trị

Theo các chuyên gia tim mạch, điều trị xơ vữa động mạch bao gồm thay đổi lối sống, thuốc men, thủ thuật hoặc phẫu thuật.

Thay đổi lối sống

Thay đổi lối sống có thể làm giảm nguy cơ biến chứng của bạn. Các bí kíp bao gồm:

• Tránh tất cả các sản phẩm thuốc lá (bao gồm cả hút thuốc và hút thuốc lá điện tử).
• Thực hiện chế độ ăn uống tốt cho tim
• Kết hợp hoạt động thể chất vào thói quen hàng ngày của bạn.

Sử dụng thuốc 

Thuốc nhắm vào các yếu tố nguy cơ tích tụ mảng bám và có thể giúp làm chậm quá trình tiến triển của xơ vữa động mạch. Các bác sĩ có thể kê đơn thuốc giúp hạ huyết áp hoặc cholesterol , kiểm soát lượng đường trong máu và ngăn ngừa cục máu đông.

Phẫu thuật

Nhiều thủ thuật ít xâm lấn và phẫu thuật phức tạp có thể giúp những người bị tắc nghẽn nghiêm trọng hoặc có nguy cơ biến chứng cao. Các lựa chọn điều trị phổ biến bao gồm:

• Phẫu thuật nong mạch vành .
• Phẫu thuật cắt bỏ mảng xơ vữa .
• Phẫu thuật cắt bỏ nội mạc động mạch cảnh .
• Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành (CABG).
• Phẫu thuật bắc cầu động mạch ngoại biên .
• Đặt stent .
• Phẫu thuật bắc cầu bệnh lý mạch máu .

Đối với người bị xơ vữa động mạch nên tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ, trường hợp các triệu chứng ngày một nặng thêm dù đã sử dụng thuốc và thay đổi lối sống phù hợp, hãy nhập viện ngay. Bạn cần tư vấn hoặc đặt lịch khám, vui lòng để lại thông tin TẠI ĐÂY hoặc liên hệ HOTLINE 1900 1984

Bệnh viện Quốc tế DoLife Địa chỉ: Tầng 2, Tòa nhà Suced, 108 Nguyễn Hoàng, Nam Từ Liêm, Hà Nội Hotline: 1900 1984 Website: dolifehospital.vn Email: info@dolifehospital.vn Fanpage: Bệnh viện Quốc tế Dolife