Phình động mạch chủ : Dấu hiệu nhận biết & cách điều trị

Phình động mạch chủ là bệnh lý nguy hiểm, thường gặp ở người người cao tuổi. Bệnh có biến chứng lâm sàng đa dạng và có thể gây tử vong nhanh.

Nguy cơ tử vong cao từ phình động mạch chủ

Động mạch chủ là mạch máu lớn có chức năng cung cấp máu cho cơ thể, chạy từ tim qua giữa ngực và bụng. 

Phình động mạch chủ là tình trạng trương lực yếu, phồng của khu vực động mạch. Thành động mạch giãn ra và không phục hồi với đường kính lớn hơn 50% so với bình thường. Phình động mạch càng lớn, nguy cơ vỡ động mạch càng cao, gây đe dọa tính mạng người bệnh. 

Đa số trường hợp, phình động mạch chủ thường nhỏ, không vỡ, phát triển chậm. Tuy nhiên, khi phình động mạch lớn, phình có thể phát triển nhanh và có nguy cơ vỡ cao. Động mạch phình gây chèn ép các cơ quan xung quanh điểm phồng, chèn động mạch, giảm lượng máu đi nuôi dưỡng các cơ quan. Các cục máu đông cũng dễ hình thành trong lòng túi phồng do dòng máu chảy vào túi phồng là dòng chảy xoáy. Theo thời gian, các cục máu đông có thể bị bong ra, trôi theo dòng máu gây tắc động mạch.

Vỡ mạch tại vị trí phình chính là biến chứng nguy hiểm nhất của phình động mạch chủ. Việc này gây nguy cơ tử vong cao cho người bệnh do cơ thể bị mất máu cấp. Khi đó, người bệnh xuất hiện các triệu chứng như:

– Đau tức ngực

– Khó thở

– Da xanh nhợt

– Tụt huyết áp

Các dạng phình động mạch chủ

Phình động mạch chủ được chia thành 2 dạng chính:

Phình động mạch chủ ngực

– Chiếm khoảng 25% số ca bệnh.

– Nguyên nhân chủ yếu liên quan tới chấn thương hoặc chấn thương động mạch chủ, Hội chứng Marfan (bệnh di truyền), nhiễm trùng trong động mạch chủ, viêm mạch…

– Phình động mạch chủ ngực phát triển trung bình từ 0.42 – 0.56 cm/năm. Đường kính động mạch càng lớn thì nguy cơ vỡ động mạch và tử vong ở người bệnh càng cao.

Phình động mạch chủ bụng 

– Chiếm khoảng 75% số ca bệnh.

– Hiện vẫn chưa xác định rõ được nguyên nhân của tình trạng này. Trong đó, các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh như: hút thuốc lá, bệnh nhân tăng huyết áp, nhiễm trùng trong động mạch chủ, nhiễm trùng hoặc viêm mạch gây suy yếu thành động mạch… 

Yếu tố nguy cơ làm tăng tỷ lệ bị phình động mạch chủ

– Tuổi tác: bệnh có nguy cơ xảy ra cao hơn ở người trên 60 tuổi.

– Người thường xuyên hút thuốc lá (chủ động hoặc bị động).

– Người bệnh tăng huyết áp.

– Người bệnh xơ vữa động mạch.

– Tiền sử gia đình có thành viên mắc phình động mạch chủ.

Dấu hiệu nhận biết phình động mạch chủ

Dấu hiệu

Khi bị phình động mạch chủ, người bệnh thường xuất hiện các triệu chứng như:

– Cảm giác mạch đập gần rốn, trong bụng giống như nhịp đập của tim.

– Đột ngột xuất hiện các cơn đau ở vùng dưới lưng, trong bụng. Đau nhiều, đau tăng khi túi phình sắp vỡ.

– Ngón chân, bàn chân có cảm giác đau nhức, tím tái do mạch máu nhỏ ở bàn chân, các ngón chân bị tắc khi túi phình vỡ.

– Khi túi phình vỡ: mệt lả, chóng mặt, đau người, mất ý thức…

Biến chứng

Tử vong do vỡ mạch tại vị trí phình chính là biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh. Khi đó, người bệnh cảm nhận rõ các cơn đau tức ngực, khó thở kèm theo da xanh nhợt, tụt huyết áp. 

Ngoài ra, người bệnh có thể gặp phải các biến chứng như:

– Tắc động mạch ngoại vi cấp tính gây thiếu máu tới các chi, tạng. Đây là biến chứng hiếm gặp nhưng có thể để lại hậu quả nặng nề cho người bệnh.

– Phình động mạch chủ dọa vỡ. Người bệnh cần được can thiệp, cấp cứu ngoại khoa để tránh vỡ động mạch chủ. Bác sĩ cũng có thể chỉ định bệnh nhân chụp CT và siêu âm để chẩn đoán, điều trị bệnh chính xác.

– Tách thành động mạch chủ. Đây là một dạng biến chứng nặng, người bệnh phải trải qua quá trình điều trị phức tạp.

– Viêm quanh khối phồng gây ra những cơn đau âm ỉ và có thể rò rỉ vào ống tiêu hóa, phổi.

Điều trị phình động mạch chủ

Mục tiêu của điều trị chính là hướng tới việc động mạch chủ không bị vỡ. Tùy thuộc vào kích thước phình của động mạch chủ và quá trình phát triển bệnh, bác sĩ có thể đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Điều trị nội khoa

Với trường hợp động mạch phình nhỏ (dưới 4cm), người bệnh không có biểu hiện triệu chứng bệnh, bác sĩ thường chỉ định điều trị nội khoa. Cùng với đó, người bệnh cần làm các xét nghiệm hình ảnh định kỳ 6 tháng/lần để theo dõi tình trạng bệnh một cách toàn diện.

Điều trị phình động mạch vừa (4 – 5.5cm)

Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật hay điều trị nội khoa sao cho tối ưu nhất.

Điều trị phình động mạch lớn (phình động mạch phát triển nhanh)

Với trường hợp động mạch phình từ 5.5 cm hoặc có tốc độ phát triển trên 0.5cm/ 6 tháng, người bệnh cần được phẫu thuật ngay để:

– Cắt bỏ phần động mạch chủ bị hỏng.

– Thay thế ống tổng hợp (ghép) để thay vào phần động mạch chủ đã loại bỏ.

Bên cạnh phẫu thuật mổ mở, bác sĩ có thể dùng thương pháp nội soi mạch ít xâm lấn để sửa chữa chứng phình động mạch.

Biện pháp phòng ngừa phình động mạch chủ

Hiện chưa có loại thuốc nào có thể ngăn chặn tình trạng phình động mạch chủ. 

Một số nghiên cứu cho rằng, sự tăng trưởng của phình động mạch chủ nhỏ có thể được ngăn chặn bởi một số loại thuốc kháng sinh, thuốc statin và thuốc chặn thụ thể angiotensin – losartan. Tuy nhiên, việc này vẫn chưa được chứng minh về độ an toàn và chính xác.

Giữ cho mạch máu khỏe mạnh chính là phương pháp tốt nhất để ngăn chặn phình động mạch chủ. Trong đó, cần lưu ý:

– Kiểm soát huyết áp ở mức ổn định.

– Không hút thuốc lá.

– Tập thể dục thường xuyên.

– Xây dựng và duy trì chế độ ăn lành mạnh, hạn chế chất béo, cholesterol.

– Khám sức khỏe định kỳ để tầm soát và phát hiện sớm bệnh lý. 

– Khám chuyên khoa tim mạch khi phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào của tim, mạch.

Trên đây là những thông tin chung về phình động mạch chủ. Nếu bạn cần được hỗ trợ giải đáp hoặc cung cấp thêm thông tin khám chữa bệnh, liên hệ ngay tới hotline 1900 1984 của DoLife để được hỗ trợ sớm nhất!

Lưu ý: Bài viết cung cấp thông tin  mang tính chất tham khảo. Bạn đọc vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc Chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.