Béo phì: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Béo phì là căn bệnh rất phổ biến hiện nay. Căn bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình mà nó cũng gây ra những hậu quả nguy hiểm cho sức khỏe. Cùng tìm hiểu căn bệnh béo phì thông qua bài viết dưới đây nhé!

Bệnh béo phì là gì?

Béo phì là khi lượng mỡ tích tụ trong cơ thể vượt quá mức cho phép – Theo tổ chức Y tế Thế giới. Để đánh giá chính xác mức độ thừa cân hoặc béo phì, có thể dựa trên chỉ số cơ thể BMI. Công thức tính là cân nặng chia cho chiều cao bình phương (BMI = Cân nặng (kg) /Chiều cao (m)²). Kết quả sẽ được đem so sánh với thang đo béo phì tùy theo khu vực.

Với người châu Á, bệnh nhân mắc bệnh béo phì sẽ có chỉ số BMI từ 25 trở lên. Dựa theo thang đo BMI, ta cũng có thể phân loại béo phì như sau: 

– BMI < 18,5: Gầy

– BMI từ 18,5 – 24,9: Bình thường

– BMI từ 25 – 29,9: Tăng cân

– BMI từ 30 – 34,9: Béo phì độ 1

– BMI từ 35 – 39,9: Béo phì độ 2

– BMI ≥ 40: Béo phì độ 3

Tuy nhiên, để phù hợp với đặc điểm của người châu Á, nhiều nước trong đó có Việt Nam áp dụng theo bảng tiêu chuẩn dưới đây:

– BMI < 18,5: Gầy

– BMI từ 18,5 – 22,9: Bình thường

– BMI từ 23 – 24,9: Tăng cân (nguy cơ béo phì)

– BMI từ 25 – 29,9: Béo phì độ 1

– BMI ≥ 30: Béo phì độ 2

Chỉ số BMI không đo trực tiếp lượng mỡ trong cơ thể, do đó ở một số đối tượng như vận động viên thể hình có thể có chỉ số BMI cao mặc dù họ không có mỡ thừa.

Đối với trẻ em và thanh thiếu niên 5-19 tuổi, BMI sẽ được tính dựa vào giới tính và độ tuổi cụ thể theo tiêu chuẩn của WHO. Đánh giá nhanh sự tăng trưởng của trẻ bằng công thức đánh giá của Viện Dinh Dưỡng Quốc Gia.

Nguyên nhân gây béo phì

Có rất nhiều yếu tố dẫn đến bệnh béo phì. Song nguyên nhân chính gây ra béo phì là do có sự mất cân bằng giữa năng lượng nạp vào và tiêu thụ. Nếu năng lượng không được đốt cháy thông qua tập luyện, phần dư thừa sẽ được tích trữ trong cơ thể dưới dạng chất béo và gây béo phì.

Chế độ ăn uống không hợp lý

Việc lựa chọn thức ăn ảnh hưởng rất lớn đến cân nặng. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, những thói quen sau có thể khiến cân nặng của bạn tăng nhanh chóng:

• Ăn nhiều thực phẩm có hàm lượng calo cao.
• Có khẩu phần ăn lớn hơn lượng cơ thể cần.
• Thường xuyên ăn ngoài thay vì tự nấu ở nhà.
• Uống nhiều đồ uống có cồn hoặc có chứa hàm lượng đường cao.
• Thường xuyên ăn uống thả ga: Tình trạng ăn uống không kiểm soát có thể xảy ra khi bạn buồn bực hoặc chán nản.

Thông thường, thói quen ăn uống sẽ được hình thành từ khi còn bé. Do đó, gia đình nên duy trì chế độ ăn khoa học hoặc xây dựng thực đơn dành cho người béo phì để phòng tránh béo phì ở trẻ.

Ít vận động

Lười vận động cũng là một nguyên nhân dẫn đến tình trạng béo phì.

Do tính chất công việc, nhiều người phải ngồi trước máy tính cả ngày để làm việc. Khi cần di chuyển, chúng ta có xu hướng lựa chọn ô tô hoặc xe máy thay vì đi bộ. Với sự ra đời của các thiết bị điện tử, mọi người thường chọn cách ở nhà để xem tivi hoặc lướt web thay vì ra ngoài vận động.

Dựa trên nhiều thống kê, tần suất hoạt động thể lực đã suy giảm đáng kể trong những năm vừa qua. Đây là lý do mà tỷ lệ bệnh béo phì ngày một tăng, nhất là ở các nước phát triển.

Mắc các bệnh nền khác hoặc tác dụng phụ của thuốc

Một số bệnh lý hoặc thuốc có thể gây ra hiện tượng tăng cân không kiểm soát như:

• Suy giáp
• Hội chứng Cushing
• Sử dụng thuốc corticoid, thuốc trị động kinh hoặc trị tiểu đường,…

Ngoài ra, những thay đổi về lối sống như thiếu ngủ, ngưng hút thuốc lá cũng góp phần gây tăng cân.

Hậu quả của bệnh béo phì

BMI tăng là một yếu tố nguy cơ chính đối với các bệnh không truyền nhiễm như:

• Bệnh tim mạch (chủ yếu là bệnh tim và đột quỵ) là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trong năm 2012;
• Bệnh tiểu đường;
• Rối loạn cơ xương khớp (đặc biệt là viêm xương khớp – một bệnh thoái hóa khớp rất cao);
• Một số bệnh ung thư (bao gồm nội mạc tử cung, vú, buồng trứng, tuyến tiền liệt, gan, sỏi mật, thận và đại tràng).

Thừa cân ở trẻ em có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh béo phì, tử vong sớm và tàn tật ở tuổi trưởng thành cao hơn. Nhưng ngoài việc tăng nguy cơ trong tương lai, trẻ béo phì còn gặp khó khăn về hô hấp, tăng nguy cơ gãy xương, tăng huyết áp, các dấu hiệu sớm của bệnh tim mạch, kháng insulin và ảnh hưởng tâm lý.

Đối tượng nào có thể bị béo phì?

Bệnh béo phì có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào. Song những trường hợp sau có nguy cơ béo phì cao hơn bình thường:

• Phụ nữ sau sinh.
• Phụ nữ độ tuổi trung niên.
• Người sinh ra trong gia đình có truyền thống béo phì, thừa cân.
• Thường xuyên căng thẳng trong thời gian dài.

Phòng ngừa bệnh béo phì

Theo bác sĩ, bệnh béo phì hoàn toàn có thể khắc phục được bằng cách áp dụng 2 nguyên tắc: Điều chỉnh chế độ ăn và tăng cường vận động.

Thực đơn phù hợp

Để kiểm soát cân nặng, nguyên tắc là cố gắng cân bằng giữa năng lượng nạp vào và tiêu thụ. Vậy để giảm cân thì lượng calo nạp vào cơ thể phải thấp hơn lượng calo tiêu thụ. Các chuyên gia dinh dưỡng đưa ra một số lời khuyên sau đây:

• Hạn chế các thực phẩm giàu chất béo và bổ sung các loại thực phẩm giàu protein như thịt bò, cá, ức gà,…
• Nên tự chế biến thức ăn tại nhà thay vì dùng các thực phẩm chế biến sẵn.
• Ăn đa dạng các loại trái cây và rau xanh.
• Lựa chọn các thức ăn có chỉ số đường huyết thấp.
• Luôn luôn uống đủ nước.

Tăng cường vận động

Hoạt động thể chất đã được chứng minh có lợi ích trong việc kiểm soát cân nặng. Do đó, để đề phòng cũng như khắc phục bệnh béo phì, nên dành ít nhất 30 phút/ngày và tối thiểu 5 ngày/tuần để tập thể dục. Tất cả các bài tập như đi bộ nhanh, đạp xe hoặc chơi thể thao đều có ích.

Nếu không có đủ thời gian để tập luyện, nên tận dụng tối đa thời gian di chuyển. Hãy cố gắng đứng dậy và đi lại xung quanh thay vì chỉ ngồi một chỗ.

Trên đây là thông tin về căn bệnh béo phì. Béo phì hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu chúng ta có chế độ ăn hợp lý và chăm chỉ luyện tập thể thao. Liên hệ 1900 1984 nếu bạn cần tư vấn từ chuyên gia.

Bệnh viện Quốc tế DoLife Địa chỉ: Tầng 2, Tòa nhà Suced, 108 Nguyễn Hoàng, Nam Từ Liêm, Hà Nội Hotline: 1900 1984 Website: dolifehospital.vn Email: info@dolifehospital.vn Fanpage: Bệnh viện Quốc tế Dolife