Hẹp eo động mạch chủ: Triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Hẹp eo động mạch chủ là là một dạng dị tật tim bẩm sinh nghiêm trọng. Bệnh đứng thứ 3 về mức độ bệnh tim nguy hiểm, chỉ sau thông liên thất và còn ống động mạch. Tỉ lệ mắc bệnh ở bé trai nhiều gấp 3 lần bé gái. 

Tìm hiểu chi tiết về bệnh lý này qua bài viết bên dưới!

Tổng quan về hẹp eo động mạch chủ

Động mạch chủ là mạch máu lớn nhất, nằm bên trái tim. Từ động mạch chủ, các mạch máu nhánh (nhỏ hơn) sẽ dẫn máu và oxy đi nuôi cơ thể. Động mạch chủ bị hẹp bất thường gây ra hẹp eo động mạch chủ.

Hẹp eo động mạch chủ là gì?

Hẹp eo động mạch chủ là bệnh lý tim bẩm sinh phổ biến và thường đi kèm các dị tật bẩm sinh khác. Hẹp có thể xuất hiện ở trước hoặc sau ống động mạch, gây ảnh hưởng tới dòng chảy của máu từ động mạch chủ ra ngoài. 

Hẹp eo động mạch chủ khiến tim phải co bóp mạnh hơn để có thể đảm bảo máu đủ đi khắp cơ thể. Bởi vậy, nếu không được phát hiện sớm và điều trị phù hợp, bệnh có thể gây nhiều biến chứng nghiêm trọng: lóc tách động mạch chủ, huyết áp cao, nhồi máu cơ tim, vỡ mạch não gây xuất huyết não, đột quỵ…

Nguyên nhân

Hiện vẫn chưa xác định được rõ nguyên nhân gây hẹp eo động mạch chủ. Bệnh có thể là hệ quả của thay đổi di truyền trước sinh. 

Đối tượng nguy cơ

Một số yếu tố được cho là làm tăng nguy cơ hẹp eo động mạch chủ:

– Người mẹ mắc bệnh tiểu đường

– Trong quá trình mang thai, mẹ bầu nhiễm rubella

– Lạm dụng chất kích thích, đặc biệt là cocain

– Ảnh hưởng từ tác dụng phụ của một số loại thuốc, trong đó có thuốc chống động kinh

– Mang thai ở độ tuổi ngày 35

Ngoài ra, khi bị hẹp eo động mạch chủ, trẻ còn thường có thêm cả các bất thường ở tim như: hẹp dưới động mạch chủ, van động mạch chủ hai mảnh, hẹp van hai lá bẩm sinh, còn ống động mạch…

Triệu chứng hẹp eo động mạch chủ

Tùy vào mức độ hẹp eo động mạch chủ mà các triệu chứng bệnh là khác nhau. Thông thường, với các trường hợp bệnh nhẹ, người bệnh thường không xuất hiện triệu chứng rõ rệt. Phải đến khi mức độ hẹp nặng, các triệu chứng mới xuất hiện nhiều và bệnh mới được phát hiện.

Có thể quan sát thấy một số dấu hiệu như:

– Ở trẻ sơ sinh

Trong 2 tuần đầu sau sinh, nếu trẻ bị hẹp eo ở mức độ trung bình đến nặng, các triệu chứng có thể xuất hiện như:

+ Đổ nhiều mồ hôi

+ Thở nhanh, thở khó nhọc

+ Mạch đập nhanh

+ Bú ít

+ Da nhợt nhạt

– Ở trẻ nhỏ

Bệnh thường được phát hiện một cách tình cờ khi kiểm tra sức khỏe hay là khám các bệnh khác. Các triệu chứng có thể gặp:

+ Đau đầu, ngực, chân

+ Chuột rút ở chân, bàn chân lạnh

+ Chảy máu cam

+ …

– Ở người lớn

Các biểu hiện bệnh thường không rõ ràng, dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Đặc trưng rõ nhất của bệnh là tình trạng tăng huyết áp, chênh lệch huyết áp ở chi trên và chi dưới. Một số dấu hiệu khác như:

+ Mạch bẹn yếu, có thể không bắt được.

+ Tiếng thổi tâm thu ở dưới đòn trái, có thể lan ra sau lưng tới cạnh cột sống. 

Phương pháp chẩn đoán hẹp eo động mạch chủ

Để xác định hẹp eo động mạch chủ, bác sĩ thường thực hiện các phương pháp chẩn đoán:

– Xquang ngực

Thường phát hiện dấu hiệu ba cung ở động mạch chủ khi ở tư thế thẳng mặt. Một số dấu hiệu đặc hiệu hơn có thể thấy như: tăng chỉ số tim ngực, dấu ấn xương sườn.

– Điện tâm đồ

Điện tâm đồ giúp phát hiện dấu hiệu tăng gánh thất trái, không cho phép chẩn đoán bệnh.

– Siêu âm Doppler tim

Siêu âm Doppler tim hữu ích với chẩn đoán bệnh ở trẻ nhỏ nhưng không dễ để đánh giá với người lớn. Siêu âm giúp xác định vị trí hẹp, đo chênh áp qua eo động mạch chủ và phát hiện các bất thường bẩm sinh phối hợp: tắc nghẽn đường ra thất trái, van động mạch chủ hai lá van, hẹp van hai lá…

– Chụp cắt lớp vi tính động mạch chủ

Chụp cắt lớp vi tính động mạch chủ là yếu tố quan trọng giúp chẩn đoán hẹp eo động mạch chủ ở người lớn. Phương pháp này giúp xác định hình thái, vị trí hẹp và các tuần hoàn bàng hệ, tổn thương phối hợp.

– Thông tim chẩn đoán

Bằng việc đưa dụng cụ qua đường mạch máu ngoại biên, phương pháp này giúp chụp chỗ hẹp và tuần hoàn bàng hệ. 

– Cộng hưởng từ hạt nhân

Cộng hưởng từ hạt nhân phối hợp với siêu âm Doppler giúp ước lượng được mức độ hẹp cụ thể.

– Nghiệm pháp gắng sức để thấy các dấu hiệu tăng huyết áp tâm thu (triệu chứng của hẹp eo động mạch chủ).

Điều trị hẹp eo động mạch chủ

Điều trị nội khoa, phẫu thuật hoặc can thiệp là các phương pháp chính điều trị hẹp eo động mạch chủ.

Điều trị nội khoa

Người bệnh được điều trị triệu chứng để bảo tồn, chuẩn bị cho can thiệp. Trong đó, việc quan trọng nhất là điều trị suy tim trái. 

Các phương pháp thường được chỉ định:

– Mở rộng ống động mạch bằng Prostaglandine E1 để cải thiện triệu chứng lâm sàng

– Dùng thuốc lợi tiểu, Digoxin, thông khí nhân tạo 

– Thuốc điều trị tăng huyết áp

Điều trị ngoại khoa

Người bệnh thường được phẫu thuật hoặc chỉ định can thiệp với các trường hợp:

– Chênh áp qua chỗ hẹp lúc nghỉ > 20mmHg

– Tuần hoàn bàng hệ phát triển

– Hẹp eo gây tăng huyết áp

– Điều trị nội khoa ở trẻ sơ sinh không có kết quả

– Trẻ có dấu hiệu suy tim trái lâm sàng và cận lâm sàng

– Huyết áp động mạch tâm thu > 150mmHg

– Suy tim

– Người lớn: chênh áp qua eo động mạch chủ từ 20 – 30mmHg và có các dấu hiệu như: phì đại thất trái, suy tim sung huyết, tăng huyết áp khó khống chế… 

Trên đây là những thông tin chung về hẹp eo động mạch chủ. Nếu bạn cần được hỗ trợ giải đáp hoặc cung cấp thêm thông tin khám chữa bệnh, liên hệ ngay tới hotline 1900 1984 của DoLife để được hỗ trợ sớm nhất!

Lưu ý: Bài viết cung cấp thông tin  mang tính chất tham khảo. Bạn đọc vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc Chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.