Âm thổi tại tim: Dấu hiệu, nguyên nhân. Vấn đề này có đáng lo ngại?

Âm thổi ở tim có thể là tiếng thổi lành tính hoặc là biểu hiện bất thường của các bệnh lý tim mạch. Tiếng thổi có thể xuất hiện ngay từ lúc mới sinh (bẩm sinh) hoặc phát triển trong quá trình lớn lên hay đã trưởng thành.

Âm thổi tại tim là gì?

Khi khám tim, bác sĩ có thể nghe được các âm thanh ngoài những âm thanh bình thường như tiếng không khó thổi qua miệng ống. Những âm thanh này gọi là âm thổi ở tim

Định nghĩa

Âm thổi tại tim là âm thanh được tạo nên từ dòng chảy hỗn loạn – turbulent khi máu đi qua các van tim. Những âm thổi này thường xuất hiện trong chu kỳ nhịp tim giống như tiếng rít hay tiếng sột soạt do dòng máu chảy không đều. Âm thanh này có thể được bằng ống nghe. 

Có hai lý do dẫn đến sự hỗn loạn của dòng chảy máu, đó là: Máu đi qua van tim bất thường hoặc gia tăng lượng máu khi đi qua một van tim bình thường. Tùy vào nguyên nhân gây bệnh mà tiếng thổi có thể được chia thành âm thổi sinh lý hay âm thổi bệnh lý.

Âm thổi ở tim về bản chất không phải là bệnh mà dấu hiệu của bệnh nền nào đó. Âm thổi có thể xuất hiện ngay từ lúc mới sinh (bệnh tim bẩm sinh) hoặc là sau này mới phát triển.

Trong khi một số âm thổi không cần điều trị (hay còn gọi là âm thổi vô tội) thì đa phần các trường hợp còn tại, âm thổi tại tim cần được thăm khám, làm xét nghiệm để xác định chính xác tình trạng xem có phải gây ra bởi các bệnh nền nguy hiểm hay không.

Dùng ống nghe, bác sĩ có thể nghe được:

– Âm thổi tâm thu

+ Nghe thấy cùng lúc với thời gian mạch nảy, tiếng thổi tâm trương cùng lúc với thời gian mạch chìm. 

+ Phối hợp nghe tim và bắt mạch để nghe âm thổi cùng với nhịp đập của mạch.

– Âm thổi tâm trương

+ Chỉ chiếm một phần thì tâm trương, nghe thấy sát liền tiếng thứ hai của tim.

+ Xuất hiện ngay sau tiếng thứ nhất của tim nhưng thường tai chỉ nghe thấy tiếng thổi tâm thu chiếm hết cả thì tâm thu, che luôn cả tiếng thứ nhất.

– Âm thổi liên tục

+ Tiếng thổi diễn ra liên tục và không có khoảng nghỉ giữa đoạn cuối tâm thu sang đầu tâm trương.

Triệu chứng

Với các âm thổi vô tội, không gây hại thì âm thổi gần như không có bất kỳ dấu hiệu hay triệu chứng lạ nào. Tuy nhiên, với âm thổi bất thường, người bệnh cảm nhận rõ các dấu hiệu của bệnh lý liên quan đến tim mạch như:

– Khó thở, đau ngực

– Các cơn ho kéo dài

– Vùng dưới sườn bên phải tức nặng, gan to

– Phù nề, tăng cân bất thường

– Da xanh tím, đặc biệt là ở môi và đầu ngón tay

– Giãn tĩnh mạch ở cổ

– Vã mồ hôi ngay cả khi không gắng sức

– Chóng mặt

– Ngất xỉu

Phân loại âm thổi tại tim

Âm thổi tại tim được chưa thành 2 loại là: âm thổi lành tính và âm thổi bất thường

Âm thổi tại tim lành tính

Dùng ống nghe, bác sĩ có thể nghe thấy những tiếng thổi tim lành tính. Đây là âm thanh của dòng máu lưu thông trong tim, không gây hại và thường phổ biến ở trẻ nhỏ. Trong đó, khoảng 75% trẻ sơ sinh, 66% trẻ nhỏ xuất hiện tình trạng âm thổi tim lành tính. Tiếng thổi này kéo dài đến khi trẻ 3 – 7 tuổi và biến mất khi trẻ lớn lên.

Tùy vào tư thế của trẻ mà âm thổi lành tính có xu hướng thay đổi cường độ khác nhau. Đa phần, âm thường nghe thấy ở một điểm, không có xu hướng di chuyển hay lan ra các nơi khác như cổ, nách, lưng.

Âm thổi lành tính có các dạng phổ biến như:

– Âm thổi Still (thường gặp nhất): thường nghe thấy ở bên trái xương ngực, khó phát hiện khi trẻ nằm hoặc ngồi.

– Âm thổi động mạch phổi: xuất hiện khi máu chảy qua động mạch phổi.

– Âm thổi tĩnh mạch: thường nghe rõ khi máu chảy qua tĩnh mạch cổ, vùng gần xương đòn. Để xác định dạng âm thổi này, bác sĩ phải kiểm tra mạch ở xương đòn của trẻ.

Âm thổi tại tim bất thường

Âm thổi bất thường hay còn là âm thổi bệnh lý là những trường hợp tiếng thổi tim có liên quan đến các vấn đề cấu trúc tim hay khuyết tật tim như: van tim bất thường, van tim hẹp, lỗ ở tim… 

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng âm thổi bất thường ở tim. Cùng với đó, dựa vào thời điểm mà âm phát ra theo chu kỳ tim mạch, âm thổi bất thường được chia thành 3 loại như đã đề cập trong phần trên của bài viết:

– Âm thổi tâm thu

– Âm thổi tâm trương

– Âm thổi liên tục

Nguyên nhân gây ra âm thổi bất thường

Nguyên nhân

Đa phần trường hợp âm thổi bất thường ở trẻ có nguyên nhân từ bệnh tâm bẩm sinh. Trong đó, các bệnh tim thường gặp là:

– Xuất hiện lỗ thủng trong tim hoặc luồng máu lưu thông bất thường

Vách ngăn các buồng tim xuất hiện một hoặc nhiều lỗ thủng bất thường. Tùy thuộc vào kích thước và vị trí mà những lỗ thủng này có thể gây nguy hiểm hoặc không. Bên cạnh đó, những luồng máu thông bất thường giữa các mạch máu lớn hay qua các buồng tim cũng là nguyên nhân tạo ra những tiếng thổi tại tim.

– Van tim bất thường

Nhiều trẻ mắc bệnh van tim bẩm sinh nhưng khi nhỏ chưa có triệu chứng và chỉ phát hiện khi trẻ đã lớn. Trong đó, phổ biến là: bệnh hẹp van (van tim không thể mở ra bình thường gây cản trở dòng máu đi qua van), bệnh hở van (van tim không thể đóng bình thường khiến máu bị rò rỉ một lượng nhất định ra ngoài).

– Vôi hóa van tim

Van tim trở nên cứng, dày khi con người già đi dẫn đến bệnh hẹp van động mạch chủ và hẹp van hai lá. Van tim bị vôi hóa trở nên nhỏ hơn gây cản trở dòng máu qua van từ đó gây ra tiếng thổi.

– Viêm màng trong tim 

Vi khuẩn từ các bộ phận khác trong cơ thể lây nhiễm tới tim, trú ngụ ở màng trong của tim gây tổn thương và hủy hoại các van tim.

– Thấp tim

Thấp tim từng là nguyên nhân phổ biến dẫn đến các bệnh van tim trong quá khứ. Sự phát triển của khoa học đã giúp số lượng người mắc bệnh lý này ngày càng giảm xuống. Tuy nhiên, nếu trẻ nhỏ bị thấp tim không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, trẻ dễ có nguy cơ bị tổn thương van tim vĩnh viễn.

Các yếu tố nguy cơ

Bên cạnh các nguyên nhân bệnh lý liên quan đến tim mạch thì cũng có các yếu tố làm tăng nguy cơ xuất hiện âm thổi tại tim:

– Có tiền sử gia đình mắc bệnh tim.

– Mắc các bệnh lý như: cao huyết áp không kiểm soát, tăng áp lực động mạch phổi, thấp khớp cấp, cường chức năng tuyến giáp, tiền sử sốt thấp…

– Trong thời gian mang thai, mẹ bầu mắc các bệnh lý như: đái tháo đường, nhiễm virus rubella… Hoặc mẹ bầu sử dụng một số loại thuốc, chất cấm, chất gây nghiện… cũng làm tăng nguy cơ trẻ sinh ra có âm thổi tại tim hay mắc các bệnh lý về tim mạch.

Chẩn đoán âm thổi tại tim

Nghe tim bằng ống nghe khi kiểm tra sức khỏe là bước ban đầu để bác sĩ chẩn đoán tình trạng lành tính/ ác tính của âm thổi ở tim. Cùng với đó, bác sĩ xem xét các yếu tố:

– Độ lớn và độ cao của âm thổi

– Tiếng thổi được nghe rõ nhất ở phần nào của tim. Khi đặt ống nghe ở cổ, lưng thì có nghe thấy âm thổi hay không.

– Thời gian diễn ra âm thổi.

– Các triệu chứng và dấu hiệu bất thường khác của tim.

– Tiền sử bệnh lý và bệnh sử gia đình.

Bác sĩ cũng sẽ chỉ định người bệnh thực hiện thêm một số xét nghiệm như:

– Chụp X-quang để quan sát rõ tim, phổi, mạch máu.

– Điện tâm đồ (ECG) để ghi tại tín hiệu của tim từ đó kiểm tra những bất thường về cấu trúc tim và nhịp tim.

– Siêu âm tim để xác định tình trạng bất thường của van tim và những dị tật ở tim.

– Thông tim giúp đo áp lực trong buồng tim.

– Thuốc nhuộm có thể thấy trên X-quang giúp đánh giá gần như chính xác những tổn thương tại tim thông qua lưu lượng máu đến buồng tim, mạch máu, van tim.

Điều trị âm thổi ở tim

Đa phần các trường hợp âm thổi tại tim ở trẻ em và người lớn là lành tính. Khi đó, vấn đề này không gây hại và không cần phải điều trị.

Tuy nhiên, với trường hợp âm thổi bệnh lý, bệnh nhân cần được điều trị tích cực. Khi đó, bác sĩ sẽ điều trị từ nguyên nhân bệnh.

Một số loại thuốc thường được dùng để điều trị liên quan đến bệnh van tim như:

– Thuốc ngăn ngừa cục máu đông

– Thuốc kiểm soát nhịp tim

– Thuốc lợi tiểu giúp loại trừ muối và nước dư thừa từ đó hỗ trợ quá trình bơm máu của tim.

– Phẫu thuật khắc phục các khuyết tật bẩm sinh hay các bệnh lý về tim.

Khi phát hiện tim có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy đến ngay cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và can thiệp kịp thời. Người dân tuyệt đối không được tự ý điều trị hay sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định từ bác sĩ.

Trên đây là những thông khoa học về âm thổi tại tim. Nếu bạn cần được hỗ trợ giải đáp hoặc cung cấp thêm thông tin khám chữa bệnh, liên hệ ngay tới hotline 1900 1984 của DoLife để được hỗ trợ sớm nhất!

Lưu ý: Bài viết cung cấp thông tin  mang tính chất tham khảo. Bạn đọc vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.