Sơ cứu cầm máu đúng kỹ thuật: Những điều cần biết

Sơ cứu cầm máu là kỹ năng quan trọng với các trường hợp mất máu để tránh việc nạn nhân bị mất máu quá nhiều, gây sốc, tổn thương các mô, cơ quan trong cơ thể, đe dọa tính mạng người bệnh.

Menu xem nhanh: Mở

Mục tiêu của sơ cứu cầm máu

Cơ thể người trưởng thành thường có khoảng 4.5 – 5.5 lít máu, chiếm khoảng 10% trọng lượng cơ thể. Nếu bị mất trên ⅓ tổng lượng máu, các cơ quan trong cơ thể sẽ bị rối loạn chức năng, có thể gây sốc. Nếu mấu từ 40% lượng máu, người bệnh đối mặt với nguy cơ tử vong cao.

Việc sơ cứu cầm máu đúng kỹ thuật khi gặp tai nạn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng sống của người bệnh.

Việc sơ cứu cầm máu nhằm hướng đến mục tiêu:

– Khống chế sự chảy máu, cầm máu

– Phòng và điều trị sốc

– Duy trì chức năng sinh tồn của cơ thể

– Tránh biến chứng, giảm nguy cơ nhiễm khuẩn

Hướng dẫn sơ cứu cầm máu

Ép trực tiếp lên phần bị thương đang chảy máu

Để cầm máu, ngăn máu chảy, cần nhanh chóng ép trực tiếp lên vết thương. Nếu có thể, hãy sử một miếng gạc hoặc miếng vải sạch để ép lên, hạn chế nguy cơ nhiễm khuẩn, nhiễm trùng.

Tuy nhiên, không cần quá quan tâm đến vấn đề băng gạc bởi việc cần ưu tiên hàng đầu là cầm máu vết thương. Trong các trường hợp khẩn cấp, có thể trực tiếp dùng bàn tay của người bệnh hay của chính người sơ cứu để ép vết thương lại, ngăn máu chảy.

Nâng vùng bị tổn thương lên cao

– Để giảm áp lực máu tới vùng bị tổn thương, người bệnh cần được nằm ở tư thế thoải mái và nâng cao vùng bị tổn thương hơn so với tim.

– Nên dùng băng cuộn hoặc vải, dây vải băng ép, miếng gạc… để băng vết thương lai. Lưu ý không nên băng quá chặt.

Xử trí với vết thương đâm xuyên còn dị vật

Với các trường hợp vết thương đâm xuyên có dị vật như kim loại, mảnh gỗ…. TUYỆT ĐỐI KHÔNG được rút dị vật khỏi cơ thể. Việc cần làm là:

– Ép vết thương sát vào dị vật để bịt kín vết thương.

– Đệm xung quanh dị vật bằng một khăn tam giác hoặc miếng vải vuông quấn thành vòng rồi ép lại như với trường hợp chảy máu không có dị vật để cầm máu. Lưu ý không gây áp lực trực tiếp tới dị vật để tránh dị vật đâm sâu vào hơn.

Cho người bệnh nghỉ ngơi tuyệt đối

Để hỗ trợ cầm máu hiệu quả, người bệnh cần được nghỉ ngơi trong tư thế thoải mái và thuận tiện nhất. Đặc biệt, cần giữ cho người bệnh được tỉnh táo, động viên an ủi và giữ bình tĩnh cho người bệnh.

Đưa người bệnh đến cơ sở y tế

Sau cầm máu, cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế để được điều trị phù hợp. Nếu vết thương nhỏ, người bệnh có thể di chuyển bằng xe máy, ô tô… để đến cơ sở y tế. Còn với các trường hợp vết thương nặng, đe dọa tính mạng, hãy gọi cấp cứu 115 trong thời gian sớm nhất.

Trong thời gian đưa người bệnh đến bệnh viện hay chờ cấp cứu, cần theo dõi sát sao tình trạng hô hấp của người bệnh và lưu ý giữ ấm để đảm bảo sức khỏe.

Lưu ý khi sơ cứu:

Khi sơ cứu cầm máu cho người bệnh, cần lưu ý:

– Tránh tiếp xúc trực tiếp với máu hay các dịch tiết từ cơ thể nạn nhân.

– Nên dùng găng tay một lần hoặc dùng túi nilon để tránh

– Nếu máu thấm lên băng gạc, vật chèn thì dùng thêm lớp băng thứ hai quấn đè lên lớp băng cũ.

– Với trường hợp chảy nhiều máu, không thể kiểm soát, cần thay lớp băng gạc đã sũng máu bằng băng mới một cách nhanh chóng.

Sơ cứu cầm máu với các trường hợp tổn thương đặc biệt

Với các trường hợp chảy máu do tổn thương đặc biệt, nạn nhân cần được sơ cứu đúng cách để ngăn ngừa các tổn thương nghiêm trọng, đe dọa tính mạng.

Chấn thương đứt lìa chi thể

Chấn thương đứt lìa chi thường xảy ra ở ngón tay, ngón chân, một phần chi dưới hay chi trên. Nếu được sơ cứu, bảo quản đúng cách các phần chi đứt lìa có thể được nối lại thành công. Bởi vậy, việc sơ cứu sau tai nạn vô cùng quan trọng.

Khi phát hiện tổn thương, cần:

– Gọi cấp cứu 115 ngay lập tức.

– Dùng gạc ép trực tiếp lên vết thương để cầm máu. Nâng cao vùng bị chảy máu.

– Bảo quản phần chi thể đứt lìa bằng cách:

+ Loại bỏ vết bẩn, dị vật ( đất, sỏi, đá…) để tránh gây nhiễm trùng, nhiễm khuẩn vết thương.

+ Rửa sạch nhẹ nhàng phần chi bị đứt lìa (nếu vết cắt bị bẩn, ô nhiễm).

+ Gói phần chi bị cắt kìa vào một chiếc khăn ướt sạch rồi đặt vào túi nhựa/ túi nilon đóng kín, chừa một chút không khí trong túi để làm lớp đệm bảo vệ chi. Sau đó, đặt túi nilon vào xô nước lạnh, đá lạnh để bảo quản. Lưu ý không đặt trực tiếp chi vào đá lạnh hay đá khô để không làm tổn thương, tê cóng các mô chi thể.

+ Nếu không có sẵn nước lạnh, cần lưu ý để chi đứt rời tránh xa nguồn nhiệt. Cần lưu ý bảo quản, làm mát đúng cách để kéo dài thời gian có thể sử dụng chi trong phẫu thuật nối lại.

+ Bàn giao phần chi đứt rời cho nhân viên y tế khi đến bệnh viện hoặc chuyển chi về cơ sở y tế gần nhất.

Chấn thương đụng dập

Chấn thương đụng dập thường xuất hiện khi cơ, mô mềm bị chèn ép do vật nặng. Chấn thương này vô cùng nguy hiểm nếu xuất hiện ở vùng đầu, ngực, cổ, bụng, đùi.

Hướng dẫn xử trí:

– Ngay lập tức gọi cấp cứu 115

– Loại bỏ lực chèn ép lên cơ thể bởi nếu bị chèn ép trong thời gian dài, mô có thể bị tổn thương vĩnh viễn.

– Đánh giá, điều trị vết thương theo trình tự.

– Ép gạc sạch lên vùng bị thương để cầm máu.

– Cho nạn nhân nằm thoải mái, nâng đỡ phần cơ thể bị thương bằng gối mềm.

– Nếu vùng bị thương ở chi, cần giữ chi bất động.

– Theo dõi tình trạng tuần hoàn và hô hấp của nạn nhân trong thời gian chờ cấp cứu.

Chấn thương trầy xước

Chấn thương chảy máu do trầy xước dễ bị nhiễm bẩn do đất cát… dễ gây nhiễm khuẩn cho người bệnh. Bởi vậy, việc làm sạch vùng chấn thương vô cùng quan trọng.

Hướng dẫn xử trí:

– Rửa vết thương nhẹ nhàng với nước sạch hoặc nước muối sinh lý.

– Gắp các mảnh bẩn ra khỏi vết thương bằng nhíp sạch hoặc dụng cụ y tế.

– Dùng vải sạch, gạc để thấm khô vết thương.

– Sát trùng vết thương và các vùng quanh tổn thương bằng dung dịch sát khuẩn/ dung dịch i –ót hữu cơ.

– Băng bó vết thương bằng băng gạc y tế để cầm máu.

– Thay băng, lau rửa vết thương mỗi ngày cho tới khi vết thương liền sẹo.