Trẻ bị suy dinh dưỡng: Triệu chứng và cách chăm sóc

Trẻ bị suy dinh dưỡng có những biểu hiện gì? Cách chăm sóc khi trẻ bị suy dinh dưỡng có cần lưu ý gì không? Ba mẹ cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây!

Trẻ bị suy dinh dưỡng là gì?

Trẻ bị suy dinh dưỡng là tình trạng trẻ không nhận đủ các chất dinh dưỡng cần thiết để phát triển và duy trì sức khỏe bình thường. Suy dinh dưỡng có thể xảy ra do thiếu hụt năng lượng, protein hoặc vi chất dinh dưỡng quan trọng như sắt, kẽm, vitamin A, vitamin D,…

Các dạng suy dinh dưỡng ở trẻ em

+ Suy dinh dưỡng thể thấp còi: Trẻ có chiều cao thấp hơn so với tuổi, thường do thiếu dinh dưỡng kéo dài.

+ Suy dinh dưỡng thể nhẹ cân: Trẻ có cân nặng thấp hơn so với tuổi, phản ánh tình trạng thiếu dinh dưỡng chung.

+ Suy dinh dưỡng thể gầy mòn: Trẻ có cân nặng thấp so với chiều cao, dấu hiệu của tình trạng suy dinh dưỡng cấp tính.

Triệu chứng khi trẻ bị suy dinh dưỡng

Khi trẻ bị suy dinh dưỡng, cơ thể sẽ có nhiều dấu hiệu cảnh báo. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp của suy dinh dưỡng ở trẻ:

Dấu hiệu về cân nặng và chiều cao

– Chậm tăng cân hoặc sụt cân.

– Cân nặng thấp hơn so với tuổi (suy dinh dưỡng thể nhẹ cân).

– Chiều cao thấp hơn so với tuổi (suy dinh dưỡng thể thấp còi).

– Người gầy gò, thiếu mỡ dưới da, tay chân nhỏ, bụng to (suy dinh dưỡng thể gầy mòn).

Dấu hiệu về da, tóc và móng

– Da xanh xao, khô ráp, nhăn nheo.

– Tóc khô, dễ rụng, có thể bị đổi màu thành nâu hoặc vàng.

– Móng tay, móng chân giòn, dễ gãy.

Dấu hiệu về hệ tiêu hóa

– Ăn uống kém, biếng ăn, chán ăn.

– Hay bị tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa.

– Đầy bụng, khó tiêu.

Dấu hiệu về hệ miễn dịch

– Dễ bị ốm, hay mắc các bệnh nhiễm trùng như viêm phổi, viêm họng, sốt.

– Lâu hồi phục sau khi bị bệnh.

Dấu hiệu về tinh thần và vận động

– Chậm biết lẫy, bò, đứng, đi so với trẻ cùng tuổi.

– Mệt mỏi, ít vận động, lười chơi.

– Hay quấy khóc, kém tập trung.

Dấu hiệu về thiếu vi chất dinh dưỡng

– Thiếu vitamin A: Mắt khô, quáng gà, dễ mắc bệnh về mắt.

– Thiếu sắt: Da xanh xao, thiếu máu, chậm phát triển trí tuệ.

– Thiếu canxi, vitamin D: Chậm mọc răng, xương mềm, dễ bị còi xương.

Nguyên nhân trẻ bị suy dinh dưỡng

Suy dinh dưỡng ở trẻ em có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả yếu tố dinh dưỡng, bệnh lý và điều kiện sống. Dưới đây là những nguyên nhân chính gây suy dinh dưỡng ở trẻ:

Chế độ ăn uống không hợp lý

–  Không đủ năng lượng và dưỡng chất: Trẻ không được cung cấp đủ protein, chất béo, vitamin và khoáng chất trong bữa ăn hàng ngày.

–  Ăn uống không đa dạng: Chỉ ăn một số loại thực phẩm nhất định, thiếu rau xanh, trái cây, thịt, cá, sữa,…

–  Biếng ăn kéo dài: Trẻ không hứng thú với thức ăn, ăn ít hoặc từ chối ăn.

–  Ăn dặm không đúng cách: Bắt đầu ăn dặm quá sớm hoặc quá muộn, khẩu phần không phù hợp.

Thiếu sữa mẹ trong giai đoạn đầu đời

–  Không được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.

–  Cai sữa sớm hoặc bú mẹ nhưng mẹ ăn uống kém, sữa không đủ chất dinh dưỡng.

Bệnh lý và vấn đề sức khỏe

–  Nhiễm trùng thường xuyên: Trẻ hay bị tiêu chảy, viêm phổi, sốt, sởi, lao,… làm giảm hấp thu dinh dưỡng.

–  Bệnh tiêu hóa: Rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy kéo dài, nhiễm giun sán, kém hấp thu.

–  Dị tật bẩm sinh: Một số trẻ có vấn đề về hệ tiêu hóa hoặc bệnh lý di truyền khiến việc hấp thu dinh dưỡng bị ảnh hưởng.

Yếu tố tâm lý và môi trường

–  Chăm sóc không đúng cách: Ba mẹ không biết cách lên thực đơn hợp lý cho trẻ.

–  Môi trường sống kém vệ sinh: Dễ gây nhiễm trùng, tiêu chảy, giun sán.

–  Áp lực tâm lý: Trẻ bị ép ăn, căng thẳng, ảnh hưởng đến tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng.

Điều kiện kinh tế – xã hội

–  Gia đình khó khăn, không có điều kiện cung cấp đủ thực phẩm dinh dưỡng.

–  Thiếu kiến thức về dinh dưỡng, không biết cách chăm sóc trẻ đúng cách.

Suy dinh dưỡng có nguy hiểm không?

Suy dinh dưỡng rất nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Nó không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất mà còn tác động nghiêm trọng đến trí tuệ, hệ miễn dịch và sức khỏe lâu dài của trẻ.

– Hệ miễn dịch suy yếu do thiếu dưỡng chất, vi chất, tạo điều kiện cho các tác nhân gây bệnh nhiễm trùng xâm nhập, khiến tình trạng suy dinh dưỡng trầm trọng hơn.

– Suy dinh dưỡng khiến các cơ quan bên trong cơ thể bị rối loạn chức năng, tác động trực tiếp đến hoạt động của gan, tim và thận.

– Chậm phát triển thể chất như trẻ còi cọc, thấp, dễ béo phì.

– Thiếu hụt sắt, iot, DHA, Taurine, lipid làm chậm sự phát triển bình thường của não bộ. Trẻ khi này có thể bị chậm về mặt ngôn ngữ, trí nhớ và giao tiếp xã hội kém.

Chăm sóc trẻ bị suy dinh dưỡng thế nào?

Để giúp trẻ suy dinh dưỡng phục hồi thể trạng thì cần vận dụng những biện pháp sau:

–  Điều trị kịp thời các tình trạng như: rối loạn điện giải, nhiễm trùng, suy tim cấp, phù toàn thân hay mất nước, nhiễm ký sinh trùng, hạn chế hấp thu hay rối loạn tiêu hóa,… 

–  Bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng quan trọng như sắt, vitamin A, vitamin D, canxi, đa sinh tố, axit folic,….;

–  Cân bằng khẩu phần ăn để phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Đặc biệt các bậc phụ huynh nên tăng cường các loại thực phẩm giàu năng lượng và dễ tiêu hóa. Cụ thể cha mẹ có thể áp dụng những cách như:

–  Thay đổi món ăn, cho trẻ ăn nhiều món khác nhau cùng một bữa;

–  Nên tăng độ đặc cho món ăn để tăng thành phần chất dinh dưỡng;

–  Chia nhỏ thành nhiều bữa ăn trong ngày nếu trẻ ăn quá ít trong một lần;

–  Thêm dầu mỡ hoặc thực phẩm nhiều năng lượng vào bữa ăn của trẻ;

–  Sau khi khỏi ốm, hãy cho trẻ ăn nhiều hơn.  

–  Thường xuyên theo dõi sức khỏe cho trẻ định kỳ.

Phòng ngừa suy dinh dưỡng ở trẻ

Phòng ngừa suy dinh dưỡng ở trẻ là điều rất quan trọng để giúp bé phát triển khỏe mạnh, cao lớn và thông minh. Dưới đây là những biện pháp hiệu quả giúp phòng tránh suy dinh dưỡng cho trẻ:

Đảm bảo trẻ được bú mẹ đầy đủ

– Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu để nhận đủ dinh dưỡng và kháng thể.

– Tiếp tục duy trì bú mẹ đến 24 tháng kết hợp với ăn dặm hợp lý.

– Nếu mẹ ít sữa, cần bổ sung sữa công thức phù hợp theo tư vấn của bác sĩ.

Cho trẻ ăn uống đầy đủ, đa dạng thực phẩm

– Tăng cường thực phẩm giàu dinh dưỡng: Protein (thịt, cá, trứng, sữa), chất béo lành mạnh (dầu ô liu, dầu cá, bơ, hạt), vitamin và khoáng chất (rau xanh, trái cây).

– Chế biến món ăn ngon, dễ ăn: Tránh thức ăn quá khô, quá cứng làm trẻ khó nuốt.

– Không ép trẻ ăn: Cố gắng tạo không khí vui vẻ khi ăn, khuyến khích trẻ thử nhiều món.

– Chia nhỏ bữa ăn: Nếu trẻ biếng ăn, có thể cho ăn 5 – 6 bữa/ngày thay vì 3 bữa lớn.

Bổ sung vi chất dinh dưỡng quan trọng

– Vitamin A: Có trong gan động vật, cà rốt, bí đỏ, trứng, sữa.

– Sắt: Có trong thịt bò, gan, cải bó xôi, ngũ cốc.

– Canxi & Vitamin D: Có trong sữa, phô mai, cá hồi, tắm nắng sáng sớm 15 – 20 phút/ngày.

– Kẽm: Giúp bé ăn ngon miệng, có trong hải sản, thịt đỏ, hạt điều, hạnh nhân.

Giữ gìn vệ sinh, phòng bệnh cho trẻ

– Tập thói quen rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh để tránh tiêu chảy, giun sán.

– Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, không cho trẻ ăn đồ ăn ôi thiu, nhiễm khuẩn.

– Tiêm phòng đầy đủ theo lịch để phòng tránh bệnh tật.

Theo dõi sức khỏe và sự phát triển của trẻ

– Cân nặng, chiều cao của trẻ cần được theo dõi định kỳ để phát hiện sớm dấu hiệu suy dinh dưỡng.

– Đưa trẻ đi khám dinh dưỡng nếu thấy bé có dấu hiệu biếng ăn, chậm lớn, thiếu sức sống.

Tạo môi trường vui chơi, vận động cho trẻ

– Vận động giúp kích thích tiêu hóa, tăng cảm giác thèm ăn.

– Khuyến khích trẻ chạy nhảy, vui chơi ngoài trời thay vì ngồi nhiều trước màn hình.

Suy dinh dưỡng ở trẻ là một vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất, trí tuệ và sức khỏe lâu dài. Để phòng ngừa và cải thiện tình trạng này, cha mẹ cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng cân đối, bổ sung đầy đủ vi chất cần thiết và theo dõi sự phát triển của trẻ thường xuyên. Ngoài ra, việc giữ gìn vệ sinh, tiêm phòng đầy đủ và tạo môi trường sống lành mạnh cũng đóng vai trò quan trọng.

Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về suy dinh dưỡng ở trẻ. Hãy bắt đầu xây dựng thói quen ăn uống khoa học ngay hôm nay để giúp bé yêu khỏe mạnh và phát triển toàn diện!

Liên hệ hotline 1900 1984 để được tư vấn và đặt lịch khám dinh dưỡng cho con!