Còi xương gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Vậy đâu là dấu hiệu cảnh báo trẻ bị còi xương? Và chăm sóc trẻ bị còi xương cần lưu ý những gì? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây!
Tìm hiểu bệnh còi xương ở trẻ
Bệnh còi xương ở trẻ em là một rối loạn về xương do thiếu vitamin D, canxi hoặc phốt pho, khiến xương mềm, yếu và dễ biến dạng. Bệnh thường gặp ở trẻ dưới 3 tuổi, đặc biệt là những bé thiếu ánh nắng mặt trời, dinh dưỡng kém hoặc có vấn đề về hấp thu dưỡng chất.
Nguyên nhân khiến trẻ bị còi xương
Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị còi xương, chủ yếu liên quan đến thiếu hụt vitamin D, canxi và phốt pho – những dưỡng chất quan trọng giúp xương phát triển khỏe mạnh. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:
Thiếu vitamin D
– Trẻ ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, đặc biệt là trẻ sống ở khu vực ít nắng hoặc cha mẹ che chắn quá kỹ khi ra ngoài.
– Chế độ ăn uống thiếu vitamin D, đặc biệt ở trẻ bú mẹ hoàn toàn mà mẹ không bổ sung đủ vitamin D.
– Các bệnh lý về gan, thận hoặc rối loạn hấp thu khiến cơ thể không tổng hợp và sử dụng vitamin D hiệu quả.
Thiếu canxi và phốt pho
– Chế độ ăn uống thiếu hụt các thực phẩm giàu canxi như sữa, phô mai, cá nhỏ, rau xanh,…
– Trẻ sinh non, nhẹ cân có nguy cơ cao bị thiếu khoáng chất hơn so với trẻ đủ tháng.
– Mẹ bầu bị thiếu hụt canxi trong thai kỳ, ảnh hưởng đến quá trình tích lũy khoáng chất của thai nhi.
Chế độ dinh dưỡng không hợp lý
– Cho trẻ ăn dặm quá sớm hoặc ăn dặm không đúng cách khiến trẻ thiếu dưỡng chất.
– Trẻ uống sữa bò tươi quá sớm (trước 12 tháng tuổi) thay vì sữa mẹ hoặc sữa công thức, vì sữa bò chứa ít vitamin D và canxi.
– Trẻ biếng ăn, kén ăn, ăn ít thực phẩm giàu dưỡng chất.
Bệnh lý gây rối loạn hấp thu
– Các bệnh về đường tiêu hóa như tiêu chảy kéo dài, bệnh celiac (không dung nạp gluten) hoặc rối loạn chuyển hóa canxi-phốt pho.
– Các bệnh về gan, thận có thể ảnh hưởng đến việc chuyển hóa vitamin D và khoáng chất.
Trẻ sinh non hoặc suy dinh dưỡng bào thai
– Trẻ sinh non (dưới 37 tuần tuổi) chưa kịp tích lũy đủ vitamin D và khoáng chất từ mẹ.
– Trẻ nhẹ cân, suy dinh dưỡng bào thai có nguy cơ thiếu vi chất cao hơn so với trẻ đủ cân.
Dấu hiệu trẻ bị còi xương
Bệnh còi xương thường xuất hiện ở trẻ dưới 3 tuổi và có thể nhận biết qua các biểu hiện về thần kinh, xương, răng và vận động. Dưới đây là các dấu hiệu phổ biến:
Dấu hiệu sớm (Giai đoạn đầu)
– Quấy khóc, dễ cáu kỉnh, ngủ không ngon: Trẻ hay khó chịu, giật mình khi ngủ.
– Ra mồ hôi trộm: Đặc biệt là khi ngủ, ngay cả khi thời tiết không nóng.
– Rụng tóc hình vành khăn: Phần tóc sau gáy bị rụng nhiều do đầu trẻ hay cọ vào gối do ngứa hoặc khó chịu.
Dấu hiệu rõ rệt khi bệnh tiến triển
– Biến dạng xương:
+ Đầu to, trán dô, hộp sọ mềm, bẹp.
+ Ngực dô (lõm ức gà), xương sườn nhô rõ (dấu hiệu chuỗi hạt sườn).
+ Chân vòng kiềng hoặc chữ X, xương yếu dễ cong.
+ Cột sống cong, gù, vẹo.
– Chậm phát triển vận động:
+ Trẻ chậm biết lẫy, bò, đứng, đi hơn so với bạn cùng tuổi.
+ Cơ nhão, yếu, ít vận động.
– Chậm mọc răng:
+ Răng mọc muộn hơn bình thường, dễ sâu răng.
+ Răng yếu, men răng dễ bị tổn thương.
Dấu hiệu nặng (biến chứng)
– Chậm phát triển thể chất: Trẻ thấp còi, nhẹ cân hơn bạn bè cùng tuổi.
– Co giật do hạ canxi máu: Nếu còi xương nặng, trẻ có thể bị co giật do thiếu canxi.
Phương pháp chẩn đoán và điều trị còi xương ở trẻ
Phương pháp chẩn đoán
Các thủ thuật y khoa thường được bác sĩ sử dụng trong chẩn đoán còi xương gồm:
– Chụp X-quang xương: Thông qua hình ảnh thu được, bác sĩ sẽ đánh giá được cấu trúc và mật độ xương hiện tại của trẻ. Từ đó, phân tích và chỉ ra những khiếm khuyết của xương. Giúp bố mẹ hiểu rõ hơn về tình trạng còi xương của trẻ và có phương pháp điều trị phù hợp, hiệu quả nhất.
– Xét nghiệm máu: Xét nghiệm nhằm đánh giá nồng độ vitamin D, canxi, photpho trong máu. Trẻ sẽ có nguy cơ mắc bệnh còi xương cao hơn nến các chỉ số này thấp hơn so với mức tiêu chuẩn.
– Xét nghiệm nước tiểu: Dựa vào kết quả xét nghiệm này, bác sĩ sẽ đánh giá mức độ đào thải Canxi, Phosphate ra khỏi cơ thể. Từ đó kiểm tra xem trẻ có bị còi xương hay gặp các vấn đề về dinh dưỡng khác không.
Điều trị còi xương ở trẻ
Việc điều trị còi xương chủ yếu tập trung vào bổ sung vitamin D, canxi, phốt pho và cải thiện chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt của trẻ. Dưới đây là những phương pháp hiệu quả:
Bổ sung vitamin D
– Tắm nắng:
+ Cho trẻ tắm nắng buổi sáng (trước 9h) từ 15-30 phút mỗi ngày để cơ thể tổng hợp vitamin D.
+ Hạn chế che chắn quá kỹ, nên để da tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng.
– Bổ sung vitamin D qua đường uống:
Liều khuyến cáo:
+ Trẻ còi xương: 2.000 – 5.000 IU/ngày trong 4 – 6 tuần theo hướng dẫn bác sĩ.
+ Trẻ bình thường để phòng bệnh: 400 – 600 IU/ngày.
+ Các dạng phổ biến: Vitamin D3 dạng giọt, siro hoặc viên uống.
Bổ sung canxi và phốt pho
– Thực phẩm giàu canxi và phốt pho:
+ Sữa và chế phẩm từ sữa: Sữa mẹ, sữa công thức, phô mai, sữa chua.
+ Thực phẩm giàu canxi: Cá nhỏ ăn cả xương, tôm, cua, rau xanh (bông cải xanh, cải xoăn).
+ Thực phẩm giàu phốt pho: Thịt, trứng, cá, các loại hạt.
– Bổ sung canxi qua đường uống:
+ Nếu trẻ thiếu canxi nặng, bác sĩ có thể chỉ định bổ sung bằng thuốc.
Lưu ý: Canxi nên uống vào buổi sáng, kết hợp với vitamin D để tăng hấp thu.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý
– Đảm bảo bữa ăn đa dạng:
+ Bổ sung thực phẩm giàu protein: Trứng, thịt, cá, đậu hũ.
+ Tăng cường rau xanh và trái cây giúp hấp thu khoáng chất tốt hơn.
+ Hạn chế thực phẩm nhiều photphat (nước ngọt có gas, đồ ăn chế biến sẵn) vì có thể làm giảm hấp thu canxi.
Vận động và sinh hoạt hợp lý
– Khuyến khích trẻ vận động:
+ Trẻ sơ sinh: Massage nhẹ nhàng, tập nằm sấp để phát triển cơ.
+ Trẻ lớn hơn: Cho bé bò, tập đứng, đi sớm để kích thích xương phát triển.
+ Hoạt động ngoài trời giúp tăng hấp thu vitamin D.
– Giấc ngủ đầy đủ:
+ Trẻ nên ngủ đủ giấc (trẻ sơ sinh: 14-17 giờ/ngày, trẻ 1-3 tuổi: 12-14 giờ/ngày).
+ Ngủ sớm, tránh thức khuya giúp hormone tăng trưởng hoạt động tốt hơn.
Còi xương ở trẻ là tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị nếu cha mẹ nắm rõ nguyên nhân, dấu hiệu và áp dụng các biện pháp chăm sóc phù hợp. Việc bổ sung vitamin D, canxi, phốt pho thông qua chế độ ăn uống, tắm nắng và sinh hoạt hợp lý sẽ giúp trẻ phát triển khỏe mạnh, cao lớn và tránh được các biến chứng về xương.
Để bảo vệ bé yêu khỏi nguy cơ còi xương, hãy theo dõi sự phát triển của trẻ và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có dấu hiệu bất thường. Hãy đồng hành cùng con ngay từ những năm tháng đầu đời để tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện.
Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích. Đừng quên chia sẻ để nhiều bậc phụ huynh khác cùng biết cách phòng ngừa và điều trị còi xương cho con yêu nhé!
Bài viết liên quan
Đái dầm ở trẻ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
Đái dầm là tình trạng phổ biến ở trẻ nhỏ, nhưng nếu kéo dài có thể ảnh hưởng đến tâm lý và sinh hoạt của bé. Vậy nguyên nhân gây đái dầm là gì? Khi nào cha mẹ cần lo lắng? Và đâu là cách điều trị hiệu quả giúp bé kiểm soát tốt hơn? […]
Viêm kết mạc ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
Viêm kết mạc ở trẻ nhỏ là một bệnh lý thường gặp, gây đỏ mắt, chảy nước mắt và ngứa rát, ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày của bé. Bệnh có thể do virus, vi khuẩn hoặc dị ứng gây ra, dễ lây lan nếu không được xử lý kịp thời. Cha mẹ cần […]
Khóc dạ đề ở trẻ sơ sinh bao lâu thì hết?
Trẻ sơ sinh khóc dạ đề là tình trạng khiến nhiều bậc cha mẹ lo lắng khi bé quấy khóc không ngừng vào buổi tối mà không rõ nguyên nhân. Hiện tượng này thường xuất hiện từ tuần thứ 2 đến tháng thứ 3 sau sinh và có thể kéo dài hàng giờ liền. Vậy […]
Trẻ sơ sinh bị táo bón: Cách điều trị hiệu quả
Táo bón ở trẻ sơ sinh là tình trạng phổ biến khiến bé khó chịu, quấy khóc và ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa non nớt. Nếu không xử lý kịp thời, táo bón có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe cho bé. Vậy làm thế nào để giúp trẻ đi ngoài dễ […]
