Lao phổi: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh lao phổi nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây biến chứng nghiêm trọng. Từ đó ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và phương pháp điều trị hiệu quả bệnh lao phổi trong bài viết dưới đây! 

Bệnh lao phổi là gì?

Lao phổi là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến phổi nhưng cũng có thể lây lan sang các cơ quan khác trong cơ thể. Đây là một trong những bệnh lý nguy hiểm về đường hô hấp. Lao phổi có khả năng lây lan qua không khí khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện.

Bệnh lao phổi thường tiến triển chậm với các triệu chứng như ho kéo dài, sốt nhẹ về chiều, đổ mồ hôi đêm, sụt cân không rõ nguyên nhân, đau ngực và khó thở. Nếu không được điều trị kịp thời, lao phổi có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho phổi. Từ đó ảnh hưởng đến chức năng hô hấp và đe dọa tính mạng.

Tuy nhiên, lao phổi có thể điều trị khỏi hoàn toàn bằng phác đồ kháng sinh đặc hiệu nếu tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát bệnh và ngăn ngừa lây lan trong cộng đồng.

Nguyên nhân gây bệnh lao phổi

Bệnh lao phổi do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Bệnh chủ yếu lây qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, khiến vi khuẩn phát tán trong không khí. Khi hít phải vi khuẩn này, người khỏe mạnh có nguy cơ bị nhiễm lao, đặc biệt là trong môi trường đông đúc, kém thông thoáng.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc lao phổi:

– Tiếp xúc với người mắc lao: Những người sống chung hoặc làm việc gần người bị lao phổi có nguy cơ cao nhiễm bệnh.

– Hệ miễn dịch suy yếu: Người mắc HIV/AIDS, tiểu đường, suy dinh dưỡng, hoặc đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch dễ bị lao phổi hơn.

– Điều kiện sống và làm việc kém: Môi trường ẩm thấp, thiếu ánh sáng, không khí ô nhiễm, và chế độ dinh dưỡng kém làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

– Hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia và ma túy: Những thói quen này làm suy yếu phổi và hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho vi khuẩn lao phát triển.

–  Không tiêm vaccine BCG: Vaccine BCG giúp bảo vệ trẻ em khỏi các thể lao nguy hiểm, nhưng không hoàn toàn ngăn ngừa lao phổi ở người lớn.

Dấu hiệu mắc bệnh lao phổi

Bệnh lao phổi thường có diễn biến chậm và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh hô hấp khác. Tuy nhiên, nếu có những triệu chứng dưới đây kéo dài, bạn nên đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Ho kéo dài

– Ho liên tục trên 2 tuần, có thể ho khan, ho có đờm hoặc ho ra máu.
– Ho nhiều vào buổi sáng hoặc sau khi vận động mạnh.

Sốt nhẹ về chiều

– Sốt âm ỉ, thường tăng vào buổi chiều hoặc ban đêm.
– Cảm giác ớn lạnh, người mệt mỏi nhưng không rõ nguyên nhân.

 

Đổ mồ hôi ban đêm

– Cơ thể ra nhiều mồ hôi vào ban đêm, dù thời tiết không nóng.

Sụt cân, chán ăn

– Giảm cân nhanh chóng mà không liên quan đến chế độ ăn uống hay tập luyện.
– Cảm giác chán ăn, ăn không ngon miệng.

 

Đau tức ngực, khó thở

– Đau âm ỉ hoặc nhói ở ngực, nhất là khi ho hoặc hít thở sâu.
– Cảm giác khó thở, hụt hơi nếu bệnh tiến triển nặng.

 

Cơ thể mệt mỏi, suy nhược

– Luôn cảm thấy uể oải, thiếu sức sống dù không làm việc nặng.
– Hiệu suất làm việc giảm sút, mất tập trung.

Biện pháp chẩn đoán bệnh lao phổi

Khi thấy cơ thể có các triệu chứng như sốt nhẹ về chiều, ra mồ hôi trộm, chán ăn, mệt mỏi, đau ngực, khó thở…, người bệnh nên đi khám với bác sĩ chuyên khoa. 

Bên cạnh thăm khám lâm sàng, bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân làm các phương pháp chẩn đoán như: 

– Chụp X-quang phổi, 

– Xét nghiệm Xpert MTB/RIF hoặc AFB (Acid Fast Bacilli) tìm trực khuẩn lao trong đờm bằng kính hiển vi để có kết luận chính xác nhất. 

Người bệnh phải có ít nhất 1 mẫu có AFB(+) và hình chụp X quang nghi lao hoặc có 2 mẫu đờm (+).

Phương pháp điều trị lao phổi

Lao phổi là bệnh có thể chữa khỏi, người bệnh cần phải được điều trị càng sớm càng tốt ngay sau khi xác định bệnh. Tuy nhiên, việc điều trị đòi hỏi thời gian dài, bệnh nhân phải tuân thủ các nguyên tắc điều trị sau:

Phối hợp nhiều loại thuốc: Nguyên tắc này nhằm tránh xuất hiện vi khuẩn kháng thuốc. Giai đoạn tấn công có thể phối hợp 3-4 loại thuốc; giai đoạn duy trì dùng phối hợp 2-3 loại thuốc.

Đúng liều: Dùng liều thấp không hiệu quả dễ sinh ra vi khuẩn kháng thuốc, trong khi dùng liều cao lại dễ gây tai biến.

Đều đặn: Các thuốc kháng lao phải tiêm và uống cùng lúc, cố định giờ trong ngày. Thuốc phải uống xa bữa ăn.

Đủ thời gian: Bao gồm hai giai đoạn điều trị:

– Tấn công: 2-3 tháng, làm giảm nhanh lượng vi khuẩn để ngăn chặn đột biến kháng thuốc

– Duy trì: 4-6 tháng, tiêu diệt toàn bộ các vi khuẩn sót lại để tránh tái phát.

– Một số thuốc đặc trị hữu hiệu:

Thuốc chống lao thiết yếu: isoniazid, rifampicin, pyrazinamid, streptomycin, ethambutol.

Thuốc chống lao hàng 2: kanamycin, amikacin, capreomycin; nhóm fluoroquinolones (Moxifloxacin, Levofloxacin, Ciprofloxacin, Gatifloxacin, Ofloxacin) và một số loại thuốc khác.

Ngoài dùng thuốc, người bệnh lao phổi cần hạn chế tiếp xúc với người lao phổi, duy trì lối sống lành mạnh, khoa học để tăng sức đề kháng, hạn chế sự phát triển của vi khuẩn. 

**Lưu ý: 

Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Quốc tế DoLife mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị.

Để biết chính xác tình trạng bệnh lý người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.

Phòng ngừa bệnh lao phổi bằng cách nào?

Có thể áp dụng một số biện pháp phòng tránh sau để phòng ngừa sự lây lan của bệnh lao phổi:

– Tiêm phòng bệnh lao phổi: Đối tượng trẻ em sẽ tiêm BCG để phòng chống lao.

– Khi đi ra ngoài hoặc khi tiếp xúc với người bệnh lao phổi cần đeo khẩu trang

– Khi hắt hơi cần che miệng, sau đó rửa tay sạch sẽ thường xuyên, nhất là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

– Không sử dụng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh.

– Người bệnh lao phổi tránh lây nhiễm cho người khác bằng cách không ngủ cùng phòng với người khác, không đến nơi đông người…

– Người bệnh phải đeo khẩu trang, đặc biệt khi ho, hắt hơi phải che miệng, khạc đờm vào chỗ quy định và đờm. Hoặc các vật chứa nguồn lây phải được hủy đúng phương pháp.

– Tận dụng ánh nắng mặt trời càng nhiều càng tốt cho nơi ở và các vật dụng của người bệnh.

– Thực hiện lối sống lành mạnh như: ăn uống hợp lý, ngủ đầy đủ, tập thể dục thường xuyên và không sử dụng các chất gây nghiện như ma túy, rượu bia, thuốc lá…

– Vệ sinh nơi ở, nơi làm việc và khám sức khỏe định kỳ

Bệnh lao phổi là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Việc nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe, tiêm vaccin BCG, giữ gìn môi trường sống sạch sẽ và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ lao phổi như ho kéo dài, sốt nhẹ về chiều, sụt cân không rõ nguyên nhân, hãy đến cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời. Hãy chủ động bảo vệ bản thân và cộng đồng bằng cách phòng chống lao phổi ngay từ hôm nay!