Bệnh trĩ: Tìm hiểu căn nguyên gây bệnh và cách điều trị

Tại Việt Nam, tỷ lệ người dân mắc trĩ là 35 – 50% (Số liệu từ Hội Hậu môn). Trong đó, tỷ lệ mắc trĩ ở nữ giới cao hơn so với nam giới.

Tổng quan về bệnh trĩ

Trĩ là gì?

Bệnh trĩ là bệnh lý phổ biến với tỷ lệ mắc bệnh ngày càng tăng và tập trung chủ yếu trong độ tuổi lao động. Trĩ được tạo nên từ sự phồng lớn của một hay nhiều tĩnh mạch trong hệ thống tĩnh mạch trĩ trên hoặc dưới hoặc cả hai.

Bệnh trĩ thực tế không chỉ là bệnh của của tĩnh mạch mà là của một hệ thống mạch máu (động mạch, tĩnh mạch, thông nối động tĩnh mạch đến cơ trơn và mô liên kết). Sự tăng áp lực thường xuyên vào hệ thống mạch máu sẽ làm phình giãn và tạo thành các búi trĩ trong lòng ống hậu môn. Khi càng lớn tuổi, cấu trúc mô liên kết nâng đỡ càng suy yếu khiến búi trĩ tụt dần khỏi lỗ hậu môn gây trĩ nội sa.

Phân loại trĩ

Bệnh trĩ được chia thành 2 loại chính là trĩ nội và trĩ ngoại:

– Trĩ ngoại (external hemorrhoids): Búi trĩ xuất phát từ phía dưới đường lược (đường hậu môn – trực tràng) và được bao phủ bởi một lớp biểu mô vảy, nằm dưới lớp da bao quanh hậu môn.

– Trĩ nội (internal hemorrhoids): Búi trĩ xuất phát từ phía trên đường lược, được bao phủ bởi lớp niêm mạc và lớp biểu mô chuyển tiếp.

Cùng với đó, dựa trên sự tiến triển của búi trĩ, bệnh trĩ được chia thành 4 cấp độ:

– Cấp độ 1: Búi trĩ nằm toàn bộ trong ống hậu môn.

– Cấp độ 2: Búi trĩ nằm trong ống hậu môn. Khi rặn đi cầu, búi trĩ lòi (mức độ ít) ra ngoài. Sau khi đi cầu, búi trĩ tự thụt vào trong.

– Cấp độ 3: Búi trĩ sa ra ngoài khi đi cầu, ngồi xổm, làm việc nặng hay đi lại nhiều. Búi trĩ thụt vào khi nằm nghỉ hoặc dùng tay đẩy nhẹ vào.

– Cấp độ 4: Búi trĩ thường xuyên nằm ngoài ống hậu môn.

Nguyên nhân

Sự gia tăng áp lực ở phần dưới trực tràng chính là lý do gây ra bệnh trí. Các tĩnh mạch quanh hậu môn bị tăng khi có áp lực và có xu hướng phồng lên hoặc xung huyết. 

Các nguyên nhân phổ biến dẫn đến trĩ như:

– Rặn nhiều khi đi ngoài.

– Ngồi lâu, nhiều trên bồn cầu.

– Táo bón/ Tiêu chảy mạn tính.

– Người béo phì.

– Mang thai.

– Chế độ ăn nghèo chất xơ.

– Quan hệ qua đường hậu môn.

– Lão hóa khiến các cấu trúc mô nâng đỡ tĩnh mạch ở trực tràng và hậu môn nhão dần, trở nên lỏng lèo.

– Thường xuyên lao động nặng: khuân vác, vận động viên cử tạ…

– Đứng lâu, ngồi nhiều

– …

Dấu hiệu bệnh trĩ

Bệnh trĩ có thể gây ra các triệu chứng như:

– Đi tiêu xuất hiện chảy máu không kèm đau. Ở cấp độ nhẹ, máu có thể xuất hiện ít. Bệnh càng nặng lượng máu chảy ra càng nhiều. Khi rặn, máu có thể thành giọt hoặc thành tia. Thậm chí, người bệnh có thể chảy máu cả khi ngồi xổm.

– Vùng hậu môn bị ngứa, kích thích do dịch nhầy tiết ra từ niêm mạc ống hậu môn.

– Hậu môn đau, khó chịu. Nứt hậu môn hoặc tắc, nghẹt hậu môn.

– Sưng đau vùng quanh hậu môn.

– Gần hậu môn xuất hiện một khối nhô lên đau rát (hoặc huyết khối tại búi trĩ).

Ngoài ra, tùy thuộc vào vị trí trĩ mà người bệnh có thể có các dấu hiệu khác như:

– Trĩ ngoại: 

+ Vùng da trên búi trĩ bị loét, kích thích.

+ Xuất hiện các cơn đau nghiêm trọng, đột ngột nếu có cục máu đông hình thành trong búi trĩ.

+ Có thể cảm thấy hoặc nhìn thấy khối nhô lên quanh hậu môn.

+ Vùng hậu môn ngứa rát, da nhăn nheo do cục máu đông bị hấp thu.

– Trĩ nội:

+ Ít khi gây đau (ngay cả khi chảy máu).

+ Không cảm nhận hoặc nhìn thấy được búi trĩ.

+ Búi trĩ có thể sa ra khỏi hậu môn tạo thành trĩ nội sa. Khi búi trĩ bị sa ra ngoài, người bệnh có thể cảm thấy ngứa, đau, rát do trĩ hấp thu một lượng nhỏ chất nhầy và phân.

Biến chứng của trĩ

Trĩ có thể chỉ xảy ra trong một giai đoạn hoặc kéo dài tới suốt đời. Đa phần người bệnh đến bệnh viện khi búi trĩ đã lớn, cọ xát gây đau rát, chảy máu.

Việc phát hiện và điều trị muộn khiến trĩ đã bước vào giai đoạn nặng và có thể để lại nhiều biến chứng:

– Thiếu máu do thường xuyên mất máu ở vùng hậu môn. Suy giảm hồng cầu gây kiệt sức, suy nhược.

– Trĩ sa nghẹt gây tắc mạch máu có thể gây biến chứng hoại tử búi trĩ.

– Tắc mạch gây đau, có nguy cơ hoại tử.

– Viêm loét, nhiễm trùng quanh hậu môn gây ngứa ngáy, nóng rát.

– Ung thư đại trực tràng.

Phương pháp điều trị trĩ

Tùy vào phân loại bệnh trĩ và tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ có chỉ định phù hợp với từng bệnh nhân. 

Điều trị nội khoa

Người bệnh được điều trị bảo tồn và xây dựng chế độ sinh hoạt phù hợp bằng cách:

– Tăng cường chất xơ trong chế độ ăn. Hạn chế sử dụng các thực phẩm cay nóng, rượu bia. 

– Tránh hoạt động gắng sức, lao động quá mạnh.

– Tránh ngồi hoặc đứng quá lâu.

– Có thói quen đi cầu tích cực để tránh táo bón.

– Ngâm hậu môn với nước ấm để cải thiện các triệu chứng bệnh.

Người bệnh cũng có thể dùng các loại thuốc nhét hoặc bôi tại chỗ, thuốc hỗ trợ tuần hoàn tĩnh mạch trong điều trị theo kê đơn của bác sĩ.

Điều trị ngoại khoa

Các phương pháp sẽ được chỉ định sao cho phù hợp với tình trạng của người bệnh.

Can thiệp sớm bằng việc cắt bỏ búi trĩ kết hợp lấy huyết khối với các trường hợp trĩ có biến chứng huyết khối. Cắt búi trĩ bằng dây thun hoặc chích xơ mạch máu nuôi búi trĩ với các trường hợp trĩ nhẹ.

+ Chích xơ với trường hợp trĩ nội cấp độ và cấp độ 2. Không chỉ định với các trường hợp trĩ ngoại, trĩ nội vị viêm loét, hoại tử hay trĩ có huyết khối.

+ Thắt trĩ bằng dây thun để gây ra thiếu máu cục bộ khiến búi trĩ xơ, teo lại và tự rụng. Phương pháp này thường được áp dụng với trĩ cấp độ 2 và 3.

+ Phương pháp Longo (không cắt trĩ): làm gián đoạn mạch máu trĩ trên và giữa rồi khâu niêm mạc hậu môn – trực tràng bị sa lên trên, đưa búi trĩ vào trong ống hậu môn để làm teo mô trĩ. Phương pháp này thường áp dụng với trĩ nội cấp độ 3 và 4, ít gây khó chịu.

+ Khâu triệt mạch THD dưới hướng dẫn siêu âm: giúp làm tắc mạch cung cấp máu cho hậu môn, giảm sự phình của búi trĩ.

+ Các phương pháp cắt trĩ kinh điển – can thiệp trực tiếp vào búi trĩ: Miligan Morgan, Ferguson, White Head.

Lưu ý:

– Không có chỉ định phẫu thuật với bệnh nhân suy giảm miễn dịch hoặc bị viêm đại tràng thể hoạt động.

– Điều trị bệnh trĩ có thể gây ra các biến chứng cấp tính như: đau, chảy máu tái phát, nhiễm trùng, bí tiểu.

Cách phòng ngừa trĩ

Trĩ là nỗi ám ảnh của không ít người bệnh. Để chủ động phòng ngừa trĩ hiệu quả cần giữ cho phân mềm để đi qua lỗ hậu môn một cách dễ dàng. Trong đó lưu ý:

– Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ: rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên cám… Theo khuyến cáo, cơ thể phụ nữ cần 25gr chất xơ/ ngày và nam giới cần 38gr chất xơ/ngày.

– Uống nhiều nước để hỗ trợ làm mềm phân.

– Không rặn mạnh khi đi vệ sinh để tránh gây áp lực lên bề mặt tĩnh mạch làm búi trĩ phình to. Đi ngoài ngay khi xuất hiện cảm giác buồn đi cầu để tránh tình trạng niêm mạc trực tràng hấp thu nước trong phân bị ứ đọng gây phô, cứng phân khiến việc đi cầu sau này trở nên khó khăn hơn.

– Duy trì vận động, tập thể dục mỗi ngày.

– Không ngồi hoặc đứng quá lâu. Nên vận động nhẹ nhàng thường xuyên trong ngày.

Trên đây là những thông tin chung về bệnh trĩ. Nếu bạn cần được hỗ trợ giải đáp hoặc cung cấp thêm thông tin khám chữa bệnh, liên hệ ngay tới hotline 1900 1984 của DoLife để được hỗ trợ sớm nhất!

Lưu ý: Bài viết cung cấp thông tin  mang tính chất tham khảo. Bạn đọc vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc Chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.