Bệnh ho gà ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh ho gà thường gặp phải ở trẻ dưới 10 tuổi, chiếm tới 90% tổng số ca bệnh. Vậy căn bệnh này có triệu chứng thế nào? Các biến chứng có thể gặp phải là gì? Điều trị bệnh ra sao? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây!

Ho gà ở trẻ em là bệnh gì?

Ho gà là một bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do vi khuẩn gây ra. Bệnh thường bùng phát mạnh mẽ vào mùa hè. 

Người mắc bệnh ho gà thường có những biểu hiện như cơn ho dữ dội kéo dài, thở rít, có âm thanh “khò khè” khi trẻ hít vào và nôn sau khi ho. Vào đầu thế kỷ thứ VII, bệnh được biết đến với tên gọi là “cơn ho trong 100 ngày”. Năm 1679, Sydenham đã đặt tên cho căn bệnh này là “ho gà” – một thuật ngữ Latinh mang nghĩa “cơn ho dữ dội”.

Ho gà ở trẻ em kéo dài với những cơn ho thường xuyên không chỉ ảnh hưởng sức khỏe của trẻ mà còn cản trở các hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Ở trẻ dưới 6 tuổi, chưa tiêm phòng vaccine bệnh thường có diễn tiến nặng, nguy cơ xuất hiện biến chứng và tử vong cao. Do đó, trẻ cần được tiêm phòng vaccine ngừa bệnh ho gà sớm, theo khuyến cáo của Bộ Y tế.

Các chuyên gia cho biết, tỷ lệ mắc bệnh ho gà, tỷ lệ nhập viện, xuất hiện biến chứng và tử vong ở trẻ bị ho gà giảm đáng kể khi trẻ được tiêm phòng đủ các mũi vacxin ngừa bệnh. Tuy nhiên, cho dù trẻ đã tiêm phòng vaccine ngừa ho gà hoặc đã từng mắc bệnh ho gà, cơ thể vẫn sẽ không có khả năng miễn dịch suốt đời với bệnh này. Vì vậy, trẻ nên được tiêm nhắc lại theo định kỳ, thường là trong độ tuổi 11 – 12 tuổi.

Nguyên nhân gây bệnh ho gà?

Vi khuẩn Bordetella pertussis và Bordetella parapertussis là nguyên nhân gây ra bệnh ho gà. Bệnh này lây truyền chủ yếu qua con đường hô hấp. Khi người lành tiếp xúc với người bệnh qua nói chuyện, các giọt bắn nước bọt hoặc chạm vào các đồ vật chứa các dịch tiết hô hấp của người nhiễm vi khuẩn khiến bị lây bệnh.

Mọi lứa tuổi đều có khả năng bị mắc bệnh ho gà. Nhưng đối tượng chiếm phần lớn là trẻ em sơ sinh, dưới 1 tuổi hoặc chưa được tiêm phòng đủ 3 mũi cơ bản. Bệnh đặc biệt gây nên các biến chứng nguy hiểm cho trẻ nhỏ.

Biểu hiện của bệnh ho gà

Bệnh ho gà ở trẻ tiến triển qua các giai đoạn:

– Thời kỳ ủ bệnh kéo dài từ 6-20 ngày (trung bình khoảng 9-10 ngày): Thời kỳ này không có triệu chứng

– Giai đoạn viêm long đường hô hấp: Kéo dài khoảng 1-2 tuần. Các triệu chứng xuất hiện giống như các bệnh viêm đường hô hấp trên. Bao gồm sốt nhẹ, chảy nước mũi, ho húng hắng , hắt hơi cuối giai đoạn này ho nặng thành cơn

– Giai đoạn khởi phát: Kéo dài từ 1-6 tuần. Có trường hợp đặc biệt có thể kéo dài trên 10 tuần với biểu hiện cơn ho điển hình như:

+ Ho: Trẻ ho rũ rượi, thành từng cơn. Mỗi cơn từ 15-20 tiếng ho liên tiếp, càng về sau càng yếu và giảm dần. Ở trẻ những cơn ho xuất hiện nhiều làm trẻ yếu dần như ngừng thở do thiếu oxy, mặt tím tái, mặt đỏ, tĩnh mạch cổ nổi, chảy nước mắt nước mũi.

+ Thở rít vào: Xuất hiện cuối mỗi cơn ho hoặc xen kẽ sau mỗi tiếng ho, tiếng rít nghe như tiếng gà. Trẻ dưới 6 tháng tuổi có thể không thấy tiếng rít trong cơn ho.

+ Kết thúc cơn ho bằng việc khạc đờm trắng, màu trong, dính. Trong đờm có vi khuẩn ho gà cũng là một nguồn lây bệnh.

+ Trong khoảng 2 tuần đầu của giai đoạn này tần suất các cơn ho khoảng 15 cơn/ngày. Sau đó giảm dần có thể kéo dài trên 3 tuần nếu không được điều trị.

+ Sau mỗi cơn ho trẻ mệt, có thể nôn, thở nhanh. Có thể kèm theo các triệu chứng sau: Sốt nhẹ, mặt và mí mắt nặng.

+ Giai đoạn phục hồi: Cơn ho ít dần, bệnh nhân hạ sốt. Tuy nhiên sau đó nhiều tháng ho có thể tái lại gây viêm phổi.

Biến chứng của bệnh ho gà

Phần lớn các biến chứng liên quan đến bệnh ho gà xảy ra do phát sinh bội nhiễm. Nhất là trong trường hợp bệnh nhân không được can thiệp đúng lúc và điều trị sớm. Vì thế mà việc nhận biết các dấu hiệu bệnh ho gà để kịp thời xử lý là rất quan trọng. 

Ở một số trường hợp, bệnh nhân thường gặp những hệ lụy xấu tác động đến sức khỏe như:

Viêm phổi – viêm phế quản: 

Là biến chứng thường gặp nhất, đặc biệt đối với trẻ sơ sinh, trẻ bị suy dinh dưỡng với đề kháng yếu kém. Các dấu hiệu xuất hiện từ từ, thường bắt đầu từ tuần thứ 2 sau các cơn ho. Kèm theo sốt cao, kéo dài trong nhiều ngày, mệt mỏi, mặt tái xám. Tiến triển bệnh nặng hơn nếu trẻ có dấu hiệu khó thở.

Suy hô hấp: 

Thường gặp ở trẻ sơ sinh thể ho gà nặng nhất. Bệnh nhân tăng cân bất thường, xuất hiện phù rõ rệt ở mặt và chi dưới. Huyết áp tăng, mạch nhanh, tĩnh mạch cổ nổi có thể có dấu hiệu suy tim, gan to và đau,…

Bệnh não do thiếu oxy trong quá trình suy hô hấp: 

Là trường hợp các tổn thương ở phổi kết hợp với các tổn thương thần kinh. Có thể xuất hiện ngay trong tuần đầu tiên bắt đầu có cơn ho, kèm theo sốt cao đột ngột, lên đến 40 độ C, da xám, môi tím, chân tay lạnh, co giật khu trú hoặc co giật toàn thân,… nguy cơ tử vong cao.

Một số biến chứng khác: 

Viêm não, xuất huyết màng não, xuất huyết kết mạc, tràn khí màng phổi, thắt thoát vị, sa trực tràng,…

Điều trị bệnh ho gà thế nào?

Để chữa khỏi bệnh, người nhà bệnh nhân có thể lựa chọn các cách dưới đây:

– Trước khi cơn ho bắt đầu xuất hiện thì sử dụng kháng sinh cho bệnh nhân. Đối với trẻ em nhỏ dưới 6 tháng tuổi khi phát hiện dấu hiệu đầu tiên của ho gà cần áp dụng các biện pháp điều trị càng sớm càng tốt.

– Cần nhập viện và tiến hành theo dõi điều trị ho gà cho trẻ.

– Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh cũng cần được đặc biệt quan tâm. Khi ho nhiều trẻ sẽ có dấu hiệu nôn mửa. Sau khi nôn cho trẻ vệ sinh miệng sạch sẽ, nghỉ ngơi và cho ăn bổ sung bằng thức ăn mềm, dễ tiêu hóa, bổ sung chất dinh dưỡng trẻ sẽ không bị đói và mệt khi ốm.

– Điều quan trọng là bất cứ việc sử dụng thuốc nào dành cho bệnh nhân đều phải tuân theo sự chỉ dẫn của bác sĩ, không được tự ý mua thuốc điều trị khi không rõ triệu chứng của bệnh ho gà.

Trên đây là những thông tin về bệnh ho gà ở trẻ em. Đây là một căn bệnh nguy hiểm, có thể gây tử vong cho trẻ nếu không được điều trị kịp thời. Vì vậy, khi thấy con xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ bệnh, cần cho con đến bệnh viện thăm khám sớm. Liên hệ 1900 1984 nếu bố mẹ cần tư vấn và hỗ trợ.

Bệnh viện Quốc tế DoLife Địa chỉ: Tầng 2, Tòa nhà Suced, 108 Nguyễn Hoàng, Nam Từ Liêm, Hà Nội Hotline: 1900 1984 Website: dolifehospital.vn Email: info@dolifehospital.vn Fanpage: Bệnh viện Quốc tế Dolife